قلمه زدن چیست و چطور انجام می‌شود؟
روش‌های قلمه زدن
قلمه‌زدن یکی از روش‌های مؤثر برای تکثیر گیاهان است که به چندین روش انجام می‌شود. این روش‌ها عبارتند از:
- قلمه علفی
- قلمه چوب نرم
- قلمه نیمه خشبی
- قلمه خشبی
- قلمه برگ
- قلمه جوانه برگ
در هر یک از این روش‌ها، بخشی از گیاه مادر جدا شده و در شرایط مناسب کاشته می‌شود تا ریشه‌زایی کند.
چه گیاهانی را می توان قلمه زد؟
جدول انواع روش های قلمه زدن
روش قلمه زدن | گیاهان مناسب |
قلمه علفی | گل حسن یوسف، شمعدانی، داوودی، میخک |
قلمه چوب نرم | یاس زرد، ماگنولیا، اسپیره، مورد، پیراکانتا، افرا |
قلمه نیمه خشبی | شمشاد، زیتون، کاملیا، آزالیا، برگ نو، مرکبات |
روش قلمه‌زدن درختان
قلمه‌زدن درختان یکی از روش‌های مؤثر برای تکثیر آنهاست. در این روش، بخشی از درخت مادر جدا شده و در شرایط مناسب قرار می‌گیرد تا ریشه بزند و به درخت جدید تبدیل شود. مراحل کلی قلمه‌زدن درختان به شرح زیر است:
۱. انتخاب قلمه: ساقه‌ای سالم و بدون آفت را انتخاب کنید. طول قلمه باید حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر باشد و دارای چندین گره باشد.
۲. آماده‌سازی قلمه: برگ‌های پایینی ساقه را جدا کنید و فقط چند برگ در قسمت بالایی باقی بگذارید.
۳. استفاده از هورمون ریشه‌زایی: انتهای قلمه را در هورمون ریشه‌زایی فرو ببرید تا فرایند ریشه‌زایی سریع شود.
۴. کاشت قلمه: قلمه را در خاک سبک و مرطوب قرار دهید. خاک باید دارای زهکشی خوب باشد تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.
۵. نگهداری قلمه: گلدان را در مکانی با نور غیر مستقیم و دمای معتدل قرار دهید. رطوبت خاک را حفظ کنید و از خشک‌شدن آن جلوگیری کنید.
۶. ریشه‌زایی: پس از چند هفته، قلمه‌ها شروع به ریشه‌زدن می‌کنند. می‌توانید با کشیدن آرام قلمه، بررسی کنید که آیا ریشه زده است یا خیر.
قلمه‌زدن درخت پسته
قلمه‌زدن یکی از روش‌های مؤثر و رایج برای تکثیر درختان، از جمله درختان پسته، است که نیازی به پیوند ندارد. در این روش، از شاخه‌های دوساله درخت پسته استفاده می‌شود. این شاخه‌ها باید طولی حداکثر ۲۰ سانتیمتر داشته باشند تا به‌عنوان قلمه مناسب باشند. شاخه مناسب برای قلمه را باید از بین شاخه‌های سالم و بدون آفت درخت پسته انتخاب کنید. این شاخه باید دو ساله باشد و طول آن نباید بیشتر از ۲۰ سانتیمتر باشد.
نهال‌های تهیه شده از قلمه‌زنی پسته نیاز به توجه و مراقبت بیشتری نسبت به نهال‌های کاشته شده از طریق پیوند دارند. این نهال‌ها به دلیل حساسیت بیشتر به شرایط محیطی و نیاز به تغذیه مناسب، باید با دقت بیشتری نگهداری شوند تا به درختان سالم و قوی تبدیل شوند.
روش های قلمه زدن
قلمه‌زدن یکی از روش‌های مؤثر برای تکثیر گیاهان است که به چندین روش انجام می‌شود. این روش‌ها عبارتند از:
- قلمه علفی
- قلمه چوب نرم
- قلمه نیمه خشبی
- قلمه خشبی
- قلمه برگ
- قلمه جوانه برگ
در هر یک از این روش‌ها، بخشی از گیاه مادر جدا شده و در شرایط مناسب کاشته می‌شود تا ریشه‌زایی کند. در ادامه، هر یک از این روش‌ها را به‌تفصیل توضیح می‌دهیم:
قلمه خشبی
قلمه نیمه خشبی
قلمه علفی
برای مطالعه‌ی مطلب کود NPK، کاربرد و انواع آن، به این لینک مراجعه کنید.
مراحل قلمه زدن به روش علفی
۱. انتخاب ساقه مناسب: ساقه‌ای که انتخاب می‌کنید باید سالم، بدون آفت و بیماری و دارای طول ۷ تا ۱۰ سانتیمتر باشد.
۲. برش ساقه: ساقه را با یک چاقوی تیز و تمیز به‌صورت مورب برش دهید. این کار باعث افزایش سطح تماس ساقه با خاک و بهبود ریشه‌زایی می‌شود.
۳. حذف برگ‌های اضافی: برگ‌های پایینی ساقه را حذف کنید تا انرژی گیاه به‌جای حفظ برگ‌ها، صرف ریشه‌زایی شود.
۴. استفاده از هورمون ریشه‌زایی: انتهای ساقه را در هورمون ریشه‌زایی فرو ببرید تا فرایند ریشه‌زایی تسریع شود.
۵. کاشت قلمه: قلمه را در بستر مناسب مانند پرلیت یا ماسه کاشته و آن را مرطوب نگه دارید. بستر باید دارای زهکشی خوب باشد تا از پوسیدگی ساقه جلوگیری شود.
۶. نگهداری و مراقبت: قلمه‌ها را در محیطی با نور غیر مستقیم و دمای معتدل قرار دهید. همچنین، رطوبت محیط را با استفاده از روش مه افشانی حفظ کنید.
نکات مهم
- پیشگیری از بیماری‌ها: اطمینان حاصل کنید که ابزارهای برش و بستر کاشت تمیز و ضدعفونی شده باشند تا از انتقال بیماری‌ها جلوگیری شود.
- زمان مناسب: بهترین زمان برای قلمه‌زدن به روش علفی، فصل بهار و تابستان است که گیاهان در حال رشد فعال هستند.
قلمه چوب نرم
قلمه برگ
مراحل قلمه‌زدن به روش برگ
۱. انتخاب برگ مناسب: برگ سالم و بالغی را انتخاب کنید که بدون آفت و بیماری باشد. برگ باید تازه و سبز باشد.
۲. برش برگ: برگ را با یک چاقوی تیز و تمیز از گیاه مادری جدا کنید. در برخی گیاهان، می‌توانید برگ را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید تا هر قطعه شامل یک رگبرگ اصلی باشد.
۳. استفاده از هورمون ریشه‌زایی: انتهای برگ یا قطعات برگ را در هورمون ریشه‌زایی فرو ببرید تا فرایند ریشه‌زایی تسریع شود.
۴. کاشت برگ: برگ یا قطعات برگ را در بستر مناسب مانند پرلیت یا ماسه کاشته و آن را مرطوب نگه دارید. بستر باید دارای زهکشی خوب باشد تا از پوسیدگی برگ جلوگیری شود.
۵. زمان مناسب: بهترین زمان برای قلمه‌زدندن به روش برگ، فصل بهار و تابستان است که گیاهان در حال رشد فعال هستند.
قلمه جوانه برگ
قلمه جوانه برگ یکی از روش‌های تکثیر گیاهان است که در آن از برگ‌ها به همراه جوانه‌های محوری استفاده می‌شود. این روش به‌ویژه برای گیاهانی مانند بگونیا، سانسوریا، و برخی گیاهان رونده مناسب است. در این روش، هر گره روی ساقه می‌تواند به‌عنوان یک قلمه استفاده شود.
مراحل قلمه‌زدن به روش جوانه برگ
۱.انتخاب برگ مناسب: برگ سالم و بالغی را انتخاب کنید که بدون آفت و بیماری باشد. برگ باید تازه و سبز باشد و شامل پهنک، دمبرگ و قسمتی از ساقه و جوانه در پایین دمبرگ باشد.
۲. برش برگ: برگ را با یک چاقوی تیز و تمیز از گیاه مادری جدا کنید. در برخی گیاهان، می‌توانید برگ را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کنید تا هر قطعه شامل یک رگبرگ اصلی و جوانه محوری باشد
نکته مهم
بهترین زمان برای قلمه‌زدن به روش جوانه برگ، فصل بهار و تابستان است که گیاهان درحال‌رشد فعال هستند.
برای مطالعه‌ی مطلب مزایای کود کمپوست، به این لینک مراجعه کنید.
تاثیرات هورمون‌ها در ریشه زدن قلمه
نقش تغذیه در افزایش ریشه زایی قلمه‌ها
تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در افزایش ریشه‌زایی قلمه‌ها دارد. استفاده از کودهای حاوی عناصر مغذی و آمینواسیدها می‌تواند به بهبود فرایند ریشه‌دهی کمک کند. به‌عنوان‌مثال، کودهای حاوی آمینو اسید قبل از رشد ریشه می‌توانند به تولید هورمون اکسین کمک کنند که برای ریشه‌دهی ضروری است.
علاوه بر این، کودهای دارای عنصر روی بعد از ریشه‌زایی می‌توانند به بهبود شرایط رشد قلمه‌ها کمک کنند. عنصر روی نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی گیاه و افزایش مقاومت آن در برابر بیماری‌ها دارد. همچنین، استفاده از بسترهای مناسب مانند ماسه‌بادی رودخانه‌ای یا پرلیت به همراه خاک‌برگ می‌تواند به بهبود زهکشی و تهویه خاک کمک کند که این امر نیز به ریشه‌زایی بهتر قلمه‌ها منجر می‌شود.
تاثیر کودهای حاوی آمینو اسید قبل از رشد ریشه
کودهای حاوی آمینو اسید نقش بسیار مهمی در بهبود رشد و توسعه ریشه‌های گیاهان دارند. این کودها به‌عنوان محرک‌های زیستی عمل می‌کنند و می‌توانند به طور قابل‌توجهی فرایند ریشه‌زایی را تسریع کنند. آمینواسیدها با افزایش تولید هورمون اکسین که برای ریشه‌دهی ضروری است، به بهبود رشد ریشه‌ها کمک می‌کنند.
استفاده از کودهای آمینو اسید قبل از رشد ریشه می‌تواند به گیاهان کمک کند تا در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی و شوری مقاومت بیشتری داشته باشند. این کودها همچنین می‌توانند به افزایش جذب عناصر غذایی توسط ریشه‌ها کمک کنند که این امر به بهبود کلی سلامت و رشد گیاه منجر می‌شود. به‌طورکلی، کودهای آمینو اسید می‌توانند به بهبود ساختار گیاه، افزایش تولید کلروفیل و بهبود فعالیت آنزیم‌ها کمک کنند که همه این عوامل به رشد بهتر و سریع‌تر ریشه‌ها منجر می‌شوند.
تاثیر کودهای دارای عنصر روی بعد از ریشه‌زایی
کودهای حاوی عنصر روی نقش مهمی در بهبود رشد و توسعه گیاهان پس از ریشه‌زایی دارند. عنصر روی به‌عنوان یک میکرو مغذی ضروری، در فرآیندهای مختلف فیزیولوژیکی گیاهان نقش دارد. پس از ریشه‌زایی، استفاده از کودهای حاوی روی می‌تواند به بهبود شرایط رشد قلمه‌ها کمک کند و مقاومت آنها را در برابر تنش‌های محیطی افزایش دهد.
عنصر روی به تقویت سیستم ایمنی گیاه و افزایش مقاومت آن در برابر بیماری‌ها کمک می‌کند. همچنین، روی در تولید آنزیم‌ها و پروتئین‌های ضروری برای رشد گیاه نقش دارد و می‌تواند به بهبود جذب سایر عناصر مغذی توسط ریشه‌ها کمک کند. استفاده از کودهای حاوی روی پس از ریشه‌زایی می‌تواند به افزایش تعداد و طول ریشه‌ها کمک کند که این امر به بهبود کلی سلامت و رشد گیاه منجر می‌شود. به‌طورکلی، تغذیه مناسب با کودهای حاوی روی می‌تواند به گیاهان کمک کند تا در شرایط مختلف محیطی بهتر رشد کنند و عملکرد بهتری داشته باشند.
فواید قلمه زدن
۱. تکثیر سریع و اقتصادی: یکی از بزرگ‌ترین مزایای قلمه‌زدن، سرعت بالای این روش در تکثیر گیاهان است. برخلاف روش‌های دیگر مانند کاشت بذر که ممکن است زمان زیادی برای جوانه‌زنی و رشد نیاز داشته باشند، قلمه‌ها به‌سرعت ریشه‌زایی می‌کنند و به گیاهان جدید تبدیل می‌شوند. این روش همچنین هزینه کمتری دارد، زیرا نیازی به خرید بذر یا گیاهان جدید نیست و می‌توان از گیاهان موجود استفاده کرد.
۲. حفظ ویژگی‌های ژنتیکی گیاه مادری: قلمه‌زدن به شما امکان می‌دهد گیاهانی با ویژگی‌های دقیقاً مشابه گیاه مادری داشته باشید. این امر به‌ویژه برای گیاهان زینتی و گیاهانی که ویژگی‌های خاصی مانند رنگ گل یا مقاومت به بیماری‌ها دارند، بسیار مهم است. با استفاده از قلمه‌زدن، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که گیاهان جدید همان ویژگی‌های مطلوب گیاه مادری را دارند.
۳. افزایش تنوع گیاهی در باغ یا خانه: با استفاده از قلمه‌زدن، می‌توانید به‌راحتی تنوع گیاهی در باغ یا خانه خود را افزایش دهید. این روش به شما امکان می‌دهد گیاهان مختلف را تکثیر کرده و از زیبایی و تنوع آنها بهره‌مند شوید. همچنین، می‌توانید گیاهان نادر یا کمیاب را که ممکن است در بازار به‌سختی پیدا شوند، تکثیر کنید.
۴. امکان تکثیر گیاهان در شرایط کنترل‌شده: قلمه‌زدن به شما امکان می‌دهد گیاهان را در شرایط کنترل‌شده و بهینه تکثیر کنید. با استفاده از این روش، می‌توانید شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و نور را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که بهترین شرایط برای ریشه‌زایی و رشد گیاهان فراهم شود. این امر به‌ویژه برای گیاهانی که نیازهای خاصی دارند، بسیار مفید است.
کار با نرم‌افزار جریب را رایگان شروع کنید!
ثبت‌نام در اپلیکیشن جریب رایگان است. جریب محدودیتی روی سطح زیر کشت و تعداد باغ ندارد.
