پسیل پسته چیست؟
پسیل پسته (Agonoscena pistaciae) یک حشره بومی ایران و یکی از آفت های رایج، شناخته شده و قدیمی در باغات پسته است. آفت پسیل پسته مهمترین آفت درختان پسته به شمار می‌رود و از گذشته تا به امروز خسارت‌های سنگینی را برای باغداران ایجاد کرده است.
چرا مبارزه با پسیل پسته مهم است؟
پسیل پسته به دلیل داشتن چند نسل (حدود شش نسل) در سال و وجود جمعیت زیاد باعث مشکلات شدید در رشد و باروی درختان پسته و به دنبال آن ریزش برگ، جوانه‌ها، کاهش محصول و خشک شدن درخت می‌شود.
این آفت در تمامی مراحل رشد خود از درخت تغذیه کرده و باعث از بین رفتن بافت درخت می‌شود؛ به این صورت که ابتدا با تغذیه از برگ‌ها به دیگر قسمت‌ها حمله کرده و شیره درخت را به طور کامل می‌مکد. این آفت با تغذیه و گرفتن نیرو و قوت درخت با مصرف پروتئین شیره، مواد قندی را دفع می‌کند.
این مواد قندی دفع شده توسط آفت در مجاورت هوا منجر به ایجاد ماده‌ای سفید رنگ می‌شود که با نام شکرک یا عسلک پسیل شناخته و محلی برای تجمع مورچه‌ها می‌شود.
اگر آفت پسیل به موقع کنترل نشود، با حمله به دیگر نقاط درخت باعث تشکیل ناقص مغز، پوکی کامل دانه، خشک شدن درخت و ایجاد خسارت‌های جبران‌ناپذیر به باغات پسته خواهد شد. این خسارت‌ها نه تنها بر عملکرد سال جاری بلکه بر دو سال دیگر باغ نیز تأثیر می‌گذارد و زیان‌های اقتصادی سنگینی را برای باغدار ایجاد می‌کند.
مراحل رشد پسیل پسته چگونه است؟
در نرم‌افزار جریب، سرکشی از باغات برای شناسایی پسیل زودتر یادآوری و در صورت مشاهده‌ی آفت در مناطق اطرافتان، اطلاع‌رسانی می‌شود. علاوه بر این می‌توانید تمام مشاهدات و فعالیت‌های مبارزه با پسیل را در اپلیکیشن جریب ثبت نمایید تا بتوانید این آفت را کنترل کنید.
مرحله تخم
تخم‌های پسیل شکلی کشیده و بیضی دارند. رنگ آنها در ابتدا کرم هستند و به تدریج به نارنجی تغییر رنگ می‌دهند.
مرحله پوره
پسیل مراحل زیادی را در دوره‌ی پوره خود، طی می‌کند تا بالغ شود. پوره یا نوزاد پسیل تا زمان تکامل و تبدیل به حشره بالغ، قادر به پرواز نیست.
مرحله حشره کامل
انواع آفت پسیل پسته
حشره کامل یا بالغ پسیل پسته دارای دو نوع تابستانی و زمستانی است.
آفت پسیل زمستانی چیست؟
آفت پسیل زمستانی از شهریور ماه و اوایل مهر ماه به تدریج در باغات پسته ظاهر می شود؛ رنگ پسیل زمستانی تیره‌تر از نوع تابستانی است. این نوع از آفت به شکل حشرات کامل در زیر برگ‌های پای درخت، پوستک درختان میوه و لابه لای شکاف‌ها و درزهای زمین و همچنین لابلای علف‌های هرز، زمستان را می‌گذرانند.
با آغاز فصل بهار و گرم شدن هوا، پسیل‌های زمستان‌گذران به تدریج فعالیت خود را در باغات شروع می‌کنند. حشرات کامل پسیل زمستانی پسته نسبت به انواع تابستانی در برابر شرایط سخت و سرمای زمستان و همچنین سموم مختلف مقاوم‌تر هستند. این نوع تعداد تخم بیشتری می‌گذارند. همچنین این پسیل قدرت پرواز بیشتری دارد و به دلیل قدرت پرواز بیشتر آلودگی بیشتری ایجاد می‌کند.
آفت پسیل تابستانی چیست؟
آفت پسیل تابستانی در اوایل اردیبهشت ماه در باغات ظاهر شده و تا مهرماه نمایان هستند. همچنین رنگ آن زرد روشن است. برگ‌ریزی شدید در باغات پسته آلوده به این آفت، یکی از شایع‌ترین علائم خسارت پسیل پسته در تابستان است.
چرخه‌ی زندگی پسیل چگونه است؟
آغاز تخم‌گذاری پسیل پسته همزمان با مرحله‌ی تورم جوانه‌های درخت پسته است. حداکثر تخم‌گذاری در بهار مصادف با باز شدن برگ‌های درختان پسته اتفاق می‌افتد. هر حشره ماده زمستان‌گذران پسیل می‌تواند پس از جفت‌گیری حدود ۵۰ عدد تخم گذارد. در نسل اول (پسیل‌های زمستان‌گذران) تخم‌ها پس از ۳ تا ۴ روز و در نسل‌های بعدی پس از حدود ۲ تا ۳ روز تفریخ شده و از تخم پورههای پسیل خارج می‌شوند.
پسیل پسته دارای پنج سن پورگی است.
طول دوران پورگی در هر نسل بین ۲۳ تا ۲۷ روز برآورد می‌شود. در مناطق مختلف، پسیل پنج نسل در سال دارد اما گاهی تعداد نسل‌های آن تا شش نسل در سال هم گزارش شده است. در سال‌هایی که سرمای زودرس وجود نداشته باشد، جمعیت پسیل بسیار هجومی است و در بالاترین وضعیت قرار دارد. این اتفاق به دلیل ایجاد شرایط مناسب برای تولید مثل جمعیت بینابینی (حد واسط فرم زمستانه و تابستانه) رخ می‌دهد.
تخم پسیل
آغاز تخم‌گذاری پسیل مصادف با جوانه زدن درختان باغات است. تخم‌های پسیل شکلی کشیده و بیضی دارند. رنگ آنها در ابتدا کرم و به تدریج نارنجی می‌شود.
پوره سن یک
پسیل مراحل زیادی را در دوره‌ی پوره خود طی می‌کند تا بالغ شود. پورههای پسیل تا زمان تکامل، قادر به پرواز نیستند. پورههای پسیل پس از خروج از تخم بلافاصله شروع به تغذیه کرده و از همان زمان نیز عسلک ترشح می‌کنند.
پوره سن دو
پسیل مراحل زیادی را در دوره‌ی پوره خود طی می‌کند تا بالغ شود. پورههای پسیل تا زمان تکامل، قادر به پرواز نیستند. پورههای پسیل پس از خروج از تخم بلافاصله شروع به تغذیه کرده و از همان زمان نیز عسلک ترشح می‌کنند.
پوره سن سه
پسیل مراحل زیادی را در دوره‌ی پوره خود طی می‌کند تا بالغ شود. پورههای پسیل تا زمان تکامل، قادر به پرواز نیستند. پورههای پسیل پس از خروج از تخم بلافاصله شروع به تغذیه کرده و از همان زمان نیز عسلک ترشح می‌کنند.
پوره سن چهار
پسیل مراحل زیادی را در دوره‌ی پوره خود طی می‌کند تا بالغ شود. پورههای پسیل تا زمان تکامل، قادر به پرواز نیستند. پورههای پسیل پس از خروج از تخم بلافاصله شروع به تغذیه کرده و از همان زمان نیز عسلک ترشح می‌کنند.
پوره سن پنج
پسیل مراحل زیادی را در دوره‌ی پوره خود طی می‌کند تا بالغ شود. پورههای پسیل تا زمان تکامل، قادر به پرواز نیستند. پورههای پسیل پس از خروج از تخم بلافاصله شروع به تغذیه کرده و از همان زمان نیز عسلک ترشح می‌کنند.
حشره کامل
پوره پس از پوست‌اندازی تبدیل به حشره کامل با قدرت پرواز می‌شود. حشرات کامل دارای نقش‌های قهوه‌ای رنگ روی سر و سینه، رنگ زمینه‌ی سر و سینه نارنجی یا قرمز روشن، شکم سبز، بال‌های جلویی با رگبال‌های توسعه یافته، پهنک بال شفاف و حاشیه خارجی بال دارای ابری منظم هستند.
خسارت ناشی از آفت پسیل پسته دارای چه علائمی است؟
آفت پسیل یکی از مهمترین آفت‌های باغات پسته است. میزان خسارت ناشی از این آفت را نمی‌توان نادیده گرفت. در صورت عدم کنترل، خسارت‌های ایجاد شده توسط این آفت، جبران‌ناپذیر است.
این آفت در هر سه مرحله زندگی خود از برگ‌ها و شیره درخت تغذیه می‌کند؛ همین موضوع باعث ضعیف و در نهایت خشک شدن درختان می‌شود.
خسارت های پسیل پسته
- پوکی دانه‌ها
- نیم‌مغز شدن دانه‌ها
- ریزش جوانه‌های سال بعد
- ریزش برگ‌ها
- زردی برگ‌ها
- خشک شدن برگ‌ها
- پیچیدگی برگ‌ها
- بسته ماندن دانه‌ها
- مشاهده شکرک روی برگ‌ها و زیر درختان
- مشاهده پوره‌ی قهوه‌ای رنگ
- پشت برگ‌ها
علائم و خسارات پسیل بر درخت پسته
- ریزش برگ‌ها
- زردی برگ‌ها
- خشک شدن برگ‌ها
- پیچیدگی برگ‌ها
- مشاهده شکرک روی برگ‌ها
- مشاهده پوره‌ی قهوه‌ای رنگ پشت برگ‌ها
- پوکی دانه‌ها
- نیم‌مغز شدن دانه‌ها
- بسته ماندن دانه‌ها
- ریزش جوانه‌های سال بعد
- مشاهده شکرک زیر درختان
- پوکی دانه‌ها
- نیم‌مغز شدن دانه‌ها
- بسته ماندن دانه‌ها
- مشاهده شکرک زیر درختان
- ریزش جوانه‌های سال بعد
- ریزش برگ‌ها
- زردی برگ‌ها
- خشک شدن برگ‌ها
- پیچیدگی برگ‌ها
- مشاهده شکرک روی برگ‌ها
- مشاهده پوره‌ی قهوه‌ای رنگ پشت برگ‌ها
پسیل چگونه به باغات پسته خسارت وارد می‌کند؟
در ابتدا آفت با مکیدن شیره گیاهی باعث ایجاد شکرک در سطح برگ‌ها می‌شود. گاهی اوقات خسارت پسیل آنقدر زیاد است که شکرک (شیره خشک) ایجاد شده علاوه بر روی برگ‌ها، زیر درختان و روی زمین هم مشاهده می‌شود. در مرحله بعدی تغییر رنگ برگ درختان، زردی، پیچیدگی و ریزش زودهنگام برگ اتفاق می‌افتد.
ریزش جوانه های زایشی، عدم تشکیل مغز، کاهش محصول و ضعف درختان پسته در اثر تغذیه پوره‌ها از خسارت‌های دیگر پسیل در باغات پسته است.
در صورت دیدن علائم اولیه اگر در خصوص کنترل و مبارزه با آفت اقدامی صورت نگیرد، خسارت پسیل در تابستان شدیدتر خواهد شد؛ به گونه‌ای که جوانه‌های زایشی در سال آینده ریزش پیدا می‌کنند. برگ‌ریزی شدید در باغات آلوده یکی از علائم رایج خسارت پسیل پسته در تابستان است.
در صورت عدم کنترل پسیل در مراحل اولیه، آفت به دیگر نقاط درخت مانند میوه نیز حمله کرده و با تغذیه از درختان باعث عدم رشد میوه و بی‌کیفیت شدن محصول می‌شود.
گاهی جمعیت آفت آنقدر زیاد می‌شود که درخت به طور کامل ضعیف شده و باروری خود را از دست می دهد و در نهایت خشک شدن درخت اتفاق می‌افتد.
برخی از انواع آفت پسیل دارای علائم واضح و قابل مشاهده هستند؛ در این حالت، امکان تشخیص زودهنگام و کنترل آفت نیز آسان‌تر است. در حالی که برخی دیگر از آفت‌ها علائم مشخص و واضحی نداشته و بنابراین کنترل آنها سخت‌تر است.
مبارزه با پسیل پسته
برای مبارزه با آفت پسیل پسته، با توجه به این که آفت دارای انواع مختلفی است، روش‌ها متفاوت خواهد بود. ویژگی‌هایی مانند عوامل بیولوژی، چرخه زندگی پسیل، وضعیت زیست‌محیطی منطقه و… بر انتخاب شیوه‌ی صحیح کنترل و دفع آفت پسیل مؤثر است. امروزه با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در کشاورزی، روش‌های نوین، جایگزین مناسبی برای روش‌های سنتی است.
انواع روش‌های مبارزه با پسیل پسته چیست؟
- کنترل بیولوژیکی یا کنترل با استفاده از دشمنان طبیعی
- مبارزه مکانیکی (آبیاری مناسب – شخم زدن زمستانه – استفاده از نژادهای مقاوم )
- مبارزه شیمیایی یا استفاده از سموم
- استفاده از گوگرد
مبارزه بیولوژیکی یا مبارزه با استفاده از دشمنان طبیعی
با توجه به اینکه بعضی از حشرات از پسیل‌ها تغذیه می‌کنند، یکی از راه‌های مبارزه با پسیل پسته استفاده از همین حشرات یا دشمنان طبیعی است. مهمترین شکارچی‌های پسیل به ترتیب اهمیت، بالتوری، کفشدوزک هفت نقطه‌ای، زنبور پسیلوفاگوس و سنک‌های شکارچی هستند. این روش، به عنوان مبارزه بیولوژیکی با پسیل پسته، تا حدودی می‌تواند در کنترل آن مؤثر واقع شود.
میکروارگانیسم‌ها یکی دیگر از راه‌های کنترل بیولوژیک پسیل پسته است.
برای مثال، قارچ پارازیت‌کننده از جمله میکروارگانیسم‌هایی است که می‌تواند در کنترل بیولوژیکی آفت پسیل مؤثر باشد.
علاوه بر این استفاده کارت‌های زرد که حالت چسبندگی دارند نیز به عنوان راه دیگر کنترل بیولوژیک پسیل پسته عنوان شده است؛ کارت زرد برای به دام‌انداختن پسیل استفاده می‌شود و می‌تواند برای از بین بردن حشره‌های بالغ نتایج خوبی را نشان دهد. اما باید توجه داشت که مشکل استفاده از این کارت‌ها محدودیت آنها در مزارعی است که دارای وسعت زیادی هستند.
راه‌های قابل استفاده در مبارزه‌ی بیولوژیکی با پسیل از روش‌های غیرشیمیایی در کنترل آفت پسیل پسته به شمار می‌آید.
گالری تصاویر دشمنان طبیعی پسیل پسته
مبارزه مکانیکی
آبیاری مناسب
شخم زدن زمستانه
استفاده از نژادهای مقاوم
مبارزه شیمیایی
استفاده از گوگرد
یکی از مؤثرترین و بهترین روش‌های حال حاضر در ایران، برای کنترل پسیل پسته می‌باشد. استفاده از گوگرد برای کنترل پسیل پسته نسبت به روش‌های کنترل دیگر دارای مزایایی است.
در کنترل پسیل ضررهای کنترل شیمیایی را ندارد و استفاده از گوگرد کارآمدتر از مبارزه‌ی بیولوژیکی است چرا که محدودیت‌های آن را ندارد.
بهترین سم برای پسیل پسته
بهترین سم برای پسیل پسته با توجه به مرحله رشدی آفت، جمعیت آفت، زمان برداشت محصول (به علت دوره کارنس سم مورد استفاده) و تناوب استفاده از سموم، انتخاب می‌شود؛ چرا که سموم مؤثر علیه پسیل معمولی پسته فراوان هستند. اغلب سموم موثر علیه پسیل مانند کنسالت، زولون، استامی پرید، موونتو، آکتارا، کالیپسو و مموری بر روی پورههای آن اثر می‌گذارند. همچنین از گوگرد و صابون‌های سمپاشی نیز در مبارزه علیه پسیل استفاده می‌شود. زمان و بهترین سم مورد استفاده علیه پسیل معمولی پسته باید با نظر کارشناسان صلاحیت‌‌دار انتخاب شود.
سم جدید برای پسیل پسته
با توجه به ایجاد پدیده مقاومت به سموم در آفت پسیل پسته، شرکت‌های تولید‌کننده سموم شیمیایی همواره تلاش می‌کنند تا سم جدید برای پسیل پسته به بازار عرضه کنند. این سموم پس از تایید موسسه‌های علمی و اخذ مجوز‌های لازم در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرند. در حال حاضر نیز چندین سم جدید برای پسیل پسته معرفی شده است که کشاورزان می‌توانند با توجه به نیاز‌های باغ‌شان از آنها استفاده کنند.
سرکه و جوش شیرین برای پسیل پسته
استفاده از مبارزه‌های غیر شیمیایی برای پسیل پسته، همواره مورد توجه بوده است. با توجه به مقاومت آفت پسیل پسته به سموم شیمیایی و همچنین گران یا نامرغوب بودن بعضی از آنها، کشاورزان در برخی موارد از موادی همچون آهک، تنباکو، الکل، سرکه و جوش شیرین برای مبارزه علیه پسیل پسته استفاده می‌کنند؛ باید توجه داشت این مواد ممکن است در مواردی مؤثر باشند اما آسیب‌های جدی به گیاه وارد می‌کنند و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شوند.
اهمیت نظر کارشناسی در کنترل و دفع آفت پسیل
باید توجه داشت که روش‌های مختلفی برای مبارزه با این آفت مثل استفاده از کودهای مایع بیولوژیک، مبارزه با پسیل با سرکه، جوش شیرین برای پسیل و مبارزات تلفیقی با پسیل پسته میان کشاورزان رایج است همچنین افرادی با معرفی سمومی تحت عناوین بهترین سم برای از بین بردن پسیل پسته، سم مؤثر بر پسیل، سم جدید پسیل، سم دلتامترین برای پسیل، دیازینون برای مبارزه با پسیل و … به دنبال کسب درآمد و سودجویی هستند. جریب هیچ‌کدام ازین روش‌ها را تأیید یا رد نمی‌کند.
نکته حایز اهمیت آن است که استفاده از هر روشی برای مبارزه با آفت پسیل و درمان آن، به مشورت با افراد کارشناس و متخصص این حوزه و پس از بررسی باغ نیازمند است.
راه‌حل‌های تخصصی برای مبارزه با پسیل، پس از بررسی و تست توسط کارشناسان به باغداران ارائه می‌شوند تا از عملکرد و بازدهی آن روش، مطمئن باشند. کنترل مؤثر و دفع کامل آفت پسیل نیازمند گسترش دانش در این زمینه و عزمی همگانی میان کشاورزان و کارشناسان است. امروزه با توجه به پیشرفت‌های ایجاد شده در کشاورزی استفاده از روش‌های جدید، جایگزین مناسبی برای کنترل پسیل پسته و کاهش خسارت ناشی از این حشره در باغات پسته می‌باشد.
نرم‌افزار جریب چه کمکی به مبارزه با پسیل پسته می‌کند؟
کار با نرم‌افزار جریب را رایگان شروع کنید!
ثبت‌نام در اپلیکیشن جریب رایگان است. جریب محدودیتی روی سطح زیر کشت و تعداد باغ ندارد.
