انواع بذر جو
در ایران، بذر جو را میتوان بر اساس زمان کاشت و مقاومت به سرما به سه دسته تقسیم کرد:
- جو بهاره: این نوع بذر در فصل بهار کاشته می‌شود و به سرما حساس است.
- جو پاییزه: بذر جو پاییزه در فصل پاییز کاشته می‌شود و در فصل بهار سنبله می‌زند.
- جو حد وسط (بهاره، پاییزه): این نوع بذر هم در فصل بهار و هم در فصل پاییز قابل کاشت است و نسبت به سرما مقاومت نسبی دارد. همچنین، بذر جو را میتوان بر اساس نوع کشت به دو دسته آبی و دیم دسته‌بندی کرد. بذر جو آبی کیفیت بالاتری دارد و برای کشت علوفه هیدروپونیک مناسب است
تفاوت بذر جو آبی و دیم
کشت آبی
- کاشت جو آبی به آبیاری منظم و کافی نیاز دارد.
- این نوع کشت معمولاً در مناطقی با دسترسی به منابع آبی انجام می‌شود.
- بذر جو آبی معمولاً عملکرد بالاتری دارد و برای کشت علوفه هیدروپونیک مناسب است.
- ارقام جو آبی ممکن است دارای تعداد روزنه‌های بیشتری باشند که به تبخیر سطحی بیشتری منجر می‌شود.
کشت دیم
- بذر جو دیم برای کشت در مناطقی با بارندگی محدود و بدون نیاز به آبیاری مناسب است.
- این نوع کشت بیشتر در مناطق خشک ونیمه‌خشک که دسترسی به آب محدود است، انجام می‌شود.
- بذر جو دیم ممکن است در برابر شرایط سخت محیطی مانند خشکی و شوری مقاومت بیشتری داشته باشد.
- عملکرد بذر جو دیم ممکن است کمتر از بذر جو آبی باشد، اما برای شرایط خاص محیطی بهینه‌سازی شده است.
به طور خلاصه، انتخاب بین بذر جو آبی و دیم بستگی به شرایط آب و هوایی، دسترسی به منابع آبی و هدف از کشت (مثلاً تولید علوفه یا دانه) دارد.
بهترین رقم جو آبی
بهترین رقم جو آبی معمولاً بر اساس شرایط اقلیمی منطقه و هدف کشت انتخاب می‌شود. در ایران، ارقام مختلفی از جو آبی وجود دارند که از لحاظ عملکرد، مقاومت به بیماری‌ها و کیفیت محصول تفاوت‌هایی دارند. از جمله بهترین ارقام جو آبی میتوان به رقم‌هایی مانند نصرت، یوسف و زهک اشاره کرد که به دلیل بازدهی بالا و سازگاری با شرایط آبوهوایی مناطق مختلف، محبوبیت زیادی دارند. انتخاب بذر جو آبی مناسب، همراه با آبیاری منظم و مدیریت صحیح، میتواند عملکردی بین ۵ تا ۷ تن در هر هکتار را تضمین کند.
با استفاده از تقویم عمومی جریب که شامل ۵۳ فعالیت عمومی باغ‌های پسته است، در طول سال از اهم فعالیت‌های لازم باغداری باخبر شوید.
با جریب، کنترل باغ در دستان شماست!
عمق کاشت جو
عمق کاشت بذر جو تأثیر مستقیمی بر جوانه‌زنی و رشد گیاه دارد. به‌طور معمول، عمق کاشت جو بین ۳ تا ۵ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود. این مقدار ممکن است برای ارقام جو دیم و جو آبی متفاوت باشد. در خاک‌های سبک‌تر که رطوبت بیشتری در عمق‌های پایین وجود دارد، کاشت در عمق ۵ سانتیمتری مناسب‌تر است. برای بذر جو آبی، به دلیل شرایط آبیاری منظم، کاشت در عمق ۳ سانتیمتری کفایت می‌کند. رعایت این عمق به جلوگیری از تأخیر در جوانه‌زنی و افزایش عملکرد محصول کمک می‌کند.
ارقام بذر جو
در ایران حدود ۶۰ رقم بذر جو با ویژگیهای متفاوت وجود دارد که بسته به شرایط آب وهوایی و محیط کشت مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به معرفی برخی از این ارقام و بررسی آن‌ها پرداخته خواهد شد.
رقم جو سهند
رقم سهند یکی از ارقام مهم جو در ایران است که برای شرایط خاص آب و هوایی و خاکی منطقه سهند و مناطق مشابه استفاده می‌شود. این رقم در سال ۱۳۷۵ توسط سیروس محفوظی و همکارانشان توسعه یافت این رقم برای کشت در شرایط سرد و معتدل مناسب است و به عنوان یکی از ارقام اصلاح شده در نظر گرفته می‌شود که جایگزین ارقام بومی کم‌بازده شده است.
رقم جو سهند دارای ویژگیهای زیر است:
- مقاومت به سرما: این رقم توانایی رشد در شرایط سرد را دارد و برای مناطقی با زمستان‌های سرد مناسب است.
- عملکرد بالا: نسبت به ارقام بومی، عملکرد بیشتری دارد و به همین دلیل برای افزایش تولید جو در مناطق سردسیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تطابق با شرایط محیطی: این رقم به خوبی با شرایط آب و هوایی و خاکی منطقه سهند و مناطق مشابه سازگار است.
مطالعات نشان داده‌اند که رقم سهند در شرایط تنش آبی عملکرد خوبی دارد و به عنوان رقم مناسب برای کاشت جو در شرایط تنش آبی شناسایی شده است. این ویژگی آن را برای کشت در مناطقی که با محدودیت منابع آبی مواجه هستند، ارزشمند می‌سازد.
رقم ایذه
رقم ایذه یکی از ارقام مهم جو در ایران است که برای شرایط خاص آب و هوایی و خاکی منطقه ایذه و مناطق مشابه استفاده می‌شود. این رقم در سال ۱۳۷۵ توسط محتشم محمدی و همکارانشان توسعه یافت و این رقم برای کشت در شرایط دیم و نیمه گرمسیری مناسب است و به عنوان یکی از ارقام اصلاح شده در نظر گرفته می‌شود که جایگزین ارقام بومی کم بازده شده است.
جو ایذه دارای ویژگیهای زیر است:
- مقاومت به خشکی: این رقم توانایی رشد در شرایط کم آبی و خشکی را دارد و برای مناطقی با بارندگی محدود مناسب است.
- عملکرد بالا: نسبت به ارقام بومی، عملکرد بیشتری دارد و به همین دلیل برای افزایش تولید جو در مناطق دیم‌زارهای نیمه‌گرمسیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تطابق با شرایط محیطی: این رقم به خوبی با شرایط آب و هوایی و خاکی منطقه ایذه و مناطق مشابه سازگار است.
رقم جو سرارود ۱
رقم سرارود ۱ یکی از ارقام مهم جو در ایران است که برای شرایط خاص آب و هوایی و خاکی مناطق معتدل استفاده می‌شود. این رقم در سال ۱۳۷۷ توسط کوروش نادر محمودی و همکارانشان توسعه یافت. این رقم برای کشت دیم در مناطق معتدل مناسب است.
جو سرارود ۱ دارای ویژگیهای زیر است:
- تیپ رشد زمستانه: این رقم دارای تیپ رشد زمستانه است و نیمه زودرس محسوب می‌شود.
- مقاومت به شرایط محیطی: این رقم برای کشت دیم در مناطق معتدل مناسب است و میتواند در برابر شرایط مختلف محیطی مقاومت نشان دهد.
- عملکرد بالا: نسبت به ارقام بومی، عملکرد بیشتری دارد و به همین دلیل برای افزایش تولید جو در مناطق معتدل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رقم جو آبیدر
رقم آبیدر یکی از ارقام مهم جو در ایران است که برای شرایط خاص آبوهوایی و خاکی منطقه مراغه و مناطق مشابه توسعه یافته است. جو آبیدر در سال ۱۳۸۶ توسط یوسف انصاری ملکی و همکارانشان توسعه یافت. این رقم برای کشت دیم در مناطق سردسیر مناسب است و به عنوان یکی از ارقام اصلاح شده در نظر گرفته می‌شود که جایگزین ارقام بومی کم بازده شده است.
جو آبیدر دارای ویژگیهای زیر است:
- مقاومت به شرایط محیطی: جو آبیدر برای کشت دیم در مناطق سردسیر مناسب است و میتواند در برابر شرایط مختلف محیطی مقاومت نشان دهد.
- عملکرد بالا: رقم جو آبیدر نسبت به ارقام بومی، عملکرد بیشتری دارد و به همین دلیل برای افزایش تولید جو در مناطق سردسیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تراکم کاشت: تحقیقات نشان داده‌اند که تراکم کاشت ۴۰۰ بذر در متر مربع برای رقم آبیدر بهینه است و به بهبود صفات مختلف مانند شاخص بهره‌وری بارش، عملکرد بیولوژیک و دانه کمک می‌کند.
جو آبیدر به دلیل تطابق با شرایط محیطی و عملکرد بالا، به عنوان یکی از ارقام مهم در برنامه‌های کشاورزی منطقه مراغه و مناطق مشابه محسوب می‌شود. این رقم در کنار دیگر ارقام مانند سهند، ایذه، و فجر، به عنوان ارقام پربازده و مقاوم در برابر شرایط سخت محیطی شناخته شده است.
رقم جو ماهور
رقم ماهور یکی از ارقام جدید و پربازده جو است که برای کشت در شرایط دیم نیمه گرمسیری مناسب می‌باشد. این رقم نتیجه فعالیت‌های به‌نژادی و ارزیابی لاین‌های خارجی و داخلی در ایستگاه‌های تحقیقاتی مناطق مختلف ایران است.
ویژگیهای برجسته رقم ماهور:
- عملکرد بالا: رقم ماهور در مقایسه با رقم شاهد ایذه، تا ۱۲ درصد اضافه محصول تولید می‌کند.
- زودرسی: این رقم نسبت به شاهد ایذه از زودرسی نسبی برخوردار است و وزن هزار دانه آن در برخی محیط‌ها تا ۱۰ گرم بیشتر است.
- مقاومت به بیماری‌ها: رقم ماهور نسبت به بیماریهای شایع مانند اسکالد، لکه قهوه‌ای نواری، زنگ زرد، سفیدک سطحی و کوتولگی زرد جو مقاومت نشان داده است.
- تیپ رشد بهاره: دارای تیپ رشد بهاره با متوسط ارتفاع بوته ۷۲ سانتیمتر است و نسبت به ورس مقاوم است.
- محتوای پروتئین بالا: میانگین پروتئین دانه رقم جدید ۱۱/۶ درصد است که ۰/۲ درصد نسبت به رقم ایذه افزایش داشته است.
این رقم با توجه به عملکرد بالا و مقاومت در برابر بیماری‌ها، گزینه‌ای ایده‌آل برای کشاورزانی است که در مناطق نیمه‌گرمسیری کشور فعالیت می‌کنند و به دنبال افزایش تولید و بهره‌وری در مزارع دیم خود هستند. استفاده از این رقم میتواند به بهبود امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی در این مناطق کمک کند.
رقم جو خرم
رقم خرم یکی از ارقام جدید و با کیفیت جو است که برای کشت در مناطق دیم نیمه‌گرمسیری ایران مناسب می‌باشد. این رقم به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد و سازگاری با شرایط خاص آبوهوایی، توجه بسیاری از کشاورزان و متخصصین کشاورزی را به خود جلب کرده است.
ویژگیهای برجسته رقم جو خرم:
- عملکرد بالا: رقم جو خرم دارای عملکرد بسیار خوبی است و میتواند به افزایش تولید محصول در مناطق دیم کمک کند.
- مقاومت در برابر شرایط نامساعد: رقم جو خرم توانایی تحمل شرایط نامساعد محیطی مانند خشکی و دماهای بالا را دارد.
- کیفیت دانه بالا: رقم جو خرم دارای دانه‌هایی با کیفیت بالا است که میتواند در تولید محصولات غذایی مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
- سازگاری با محیط: رقم جو خرم به خوبی با شرایط اقلیمی مناطق دیم نیمه‌گرمسیری سازگار است و میتواند در این مناطق به خوبی رشد کند.
با توجه به این ویژگی‌ها، رقم جو خرم به عنوان یک گزینه ایده آل برای کشت در مناطق دیم نیمه‌گرمسیری مطرح می‌شود و میتواند نقش مهمی در بهبود وضعیت کشاورزی و امنیت غذایی در این مناطق ایفا کند. استفاده از این رقم میتواند به کشاورزان کمک کند تا با وجود محدودیت‌های آبی و خاکی، محصولاتی با کیفیت و بازدهی بالا تولید نمایند.
رقم جو نادر
رقم نادر یکی از ارقام برتر جو دیم است که برای کشت در شرایط دیم مناطق معتدل و معتدل سرد انتخاب شده است. این رقم به دلیل داشتن ویژگیهای زراعی برجسته و سازگاری خوب با شرایط آب و هوایی خاص، برای کشاورزان در این مناطق توصیه می‌شود.
ویژگیهای کلیدی رقم جو نادر:
- عملکرد بالا: با تولید 3249 کیلوگرم در هکتار، نادر یکی از ارقام پربازده است.
- دانه‌های درشت: وزن هزار دانه حدود 43 گرم است که نشان‌دهنده درشتی دانه‌ها می‌باشد.
- ارتفاع مناسب: با ارتفاعی حدود 115 سانتیمتر، این رقم از پایداری خوبی در برابر شرایط مختلف برخوردار است.
- تحمل به سرما: این رقم توانایی تحمل دماهای پایین را دارد که برای مناطق معتدل سرد ایده‌آل است.
- واکنش نیمه‌مقاوم به ورس: نادر در برابر بیماری‌هایی مانند ورس واکنش نیمه مقاومی نشان میدهد.
- نیمه زودرس: این رقم در مقایسه با سایر ارقام جو، زمان کمتری برای رسیدن به مرحله برداشت نیاز دارد.
این ویژگی‌ها رقم نادر را به یک انتخاب مطلوب برای کشت در شرایط دیم تبدیل می‌کنند و میتوانند به بهبود تولید و کارایی کشاورزی در مناطق معتدل و معتدل سرد کمک شایانی کنند. انتخاب رقم مناسب مانند نادر میتواند در بهینه‌سازی استفاده از منابع آبی و خاکی و افزایش بهره‌وری کشاورزی نقش مهمی داشته باشد.
رقم جو انصار
رقم انصار یکی از ارقام جدید جو است که به تازگی برای کشت در دیم‌زارهای مناطق سرد کشور معرفی شده است. این رقم با هدف افزایش تنوع رقمی و پایداری عملکرد جو در مناطق دیم کشور توسعه یافته و به عنوان رقمی متحمل به سرما برای کاشت در مناطق سرد و سرد معتدل مانند استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، همدان و … توصیه می‌شود.
ویژگیهای کلیدی رقم جو انصار:
- مقاومت به خشکی: رقم جو انصار برای کشت در اراضی دیم و مناطقی که با محدودیت‌های آبی مواجه هستند، مناسب است.
- رشد کوتاه: رقم جو انصار دارای دوره رشد کوتاه‌تری نسبت به سایر ارقام است که میتواند در کاهش خطرات ناشی از تغییرات آب و هوایی موثر باشد.
- مقاومت به خوابیدگی: رقم جو انصار در برابر خوابیدگی محصول مقاومت خوبی دارد، که این ویژگی به حفظ کیفیت و کمیت محصول در شرایط نامساعد کمک می‌کند.
- افزایش پایداری محصول: رقم جو انصار به دلیل مقاومت‌های فوق، به افزایش پایداری محصول در مزارع دیم کمک می‌کند.
رقم جو انصار با توجه به ویژگیهای ذکر شده، میتواند به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشاورزان در مناطق دیم و سرد کشور مورد استفاده قرار گیرد و به استقلال غلات و کاهش وابستگی در بخش کشاورزی کشور کمک کند. این رقم در موسسه تحقیقات جو معرفی و نامگذاری شده و مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی نیز در این زمینه مشارکت فعال داشته است.
رقم جو بهدان
رقم بهدان یکی از ارقام جدید و متحمل جو است که برای کشت در مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیر کشور معرفی شده است. این رقم با هدف بهبود عملکرد و افزایش تنوع رقمی در این مناطق توسعه یافته و به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشاورزان در شرایط خاص آب و هوایی این مناطق توصیه می‌شود.
ویژگیهای کلیدی رقم جو بهدان:
- مقاومت به بیماری‌ها: رقم جو بهدان نسبت به بیماریهای مهم شایع جو در شرایط طبیعی حساسیتی نشان نداده و از مقاومت بالایی برخوردار است.
- کیفیت بالای دانه: درصد پروتئین دانه رقم جو بهدان 12.5 درصد گزارش شده و دارای کیفیت مطلوبی است.
- سازگاری با گرمسیر: رقم جو بهدان برای کشت در مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیر کشور مناسب بوده و به خوبی با شرایط آب و هوایی این مناطق سازگار است.
رقم جو بهدان با توجه به ویژگیهای ذکرشده، میتواند به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشاورزان در مناطق گرمسیر و نیمه‌گرمسیر کشور مورد استفاده قرار گیرد و به بهبود تولید و کارایی کشاورزی در این مناطق کمک کند. این رقم در موسسه تحقیقات جو معرفی و نامگذاری شده و به دلیل ویژگیهای برجسته‌اش، میتواند به کاهش وابستگی در بخش کشاورزی و افزایش استقلال غلات در کشور کمک شایانی کند.
رقم جو فردان
رقم فردان یکی از ارقام جدید جو است که با تلاش محققان ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبدکاووس و با هدف افزایش پایداری و بهره‌وری در مزارع دیم، به ویژه در مناطق شرق استان گلستان، توسعه یافته است. این رقم جدید به کشاورزان این منطقه معرفی شده و به دلیل ویژگیهای مطلوب زراعی و مقاومت در برابر شرایط محیطی، به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشت در نظر گرفته شده است.
ویژگیهای کلیدی رقم جو فردان:
- مقاومت بالا: رقم جو فردان در مقایسه با ارقام قبلی، مقاوم‌تر به شرایط نامساعد محیطی مانند خشکی و بیماری‌ها است.
- زودرسی: رقم جو فردان زودرس است که میتواند به کاهش خطرات ناشی از تغییرات آبوهوایی کمک کند.
- بازده بالا: رقم جو فردان به عنوان یک رقم پربازده‌تر معرفی شده که میتواند به افزایش تولید در مزارع دیم کمک کند.
رقم جو فردان با توجه به ویژگیهای برجسته‌اش، میتواند به بهبود تولید و کارایی کشاورزی در مناطق دیم کشور کمک کند و به کشاورزان در مواجهه با چالش‌های محیطی و اقتصادی یاری رساند. این رقم حاصل ده سال کار تحقیقاتی است و از سال زراعی آینده قابل کشت خواهد بود.
رقم جو قافلان
رقم قافلان یکی از ارقام جدید و با عملکرد بالا در شرایط دیم است که به تازگی در ایران معرفی شده است. این رقم با هدف بهبود تولید و افزایش تنوع رقمی در مناطق دیم کشور توسعه یافته و به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشاورزان در این مناطق توصیه می‌شود.
ویژگیهای کلیدی رقم جو قافلان:
- عملکرد بالا: رقم جو قافلان در مطالعات انجام شده، عملکردی بین 2888 تا 4500 کیلوگرم در هکتار داشته است که نشان‌دهنده پتانسیل بالایی برای تولید در شرایط دیم است.
- سازگاری با شرایط دیم: رقم جو قافلان برای کشت در مناطق دیم و با شرایط آب و هوایی متغیر مناسب است و میتواند به کشاورزان در مقابله با چالش‌های محیطی کمک کند.
- مقاومت به بیماری‌ها: رقم جو قافلان در برابر بیماریهای مهم جو مقاومت نشان داده و این ویژگی میتواند به کاهش خطر از دست دادن محصول در شرایط نامساعد کمک کند.
رقم جو قافلان با توجه به ویژگیهای ذکر شده، میتواند به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشاورزان در مناطق دیم کشور مورد استفاده قرار گیرد و به بهبود تولید و کارایی کشاورزی در این مناطق کمک کند. این رقم در موسسه تحقیقات جو معرفی و نامگذاری شده و به دلیل ویژگیهای برجسته‌اش، میتواند به کاهش وابستگی در بخش کشاورزی و افزایش استقلال غلات در کشور کمک شایانی کند.
رقم جو آرتان
رقم آرتان یکی از ارقام جدید جو است که به تازگی در ایران معرفی شده است. این رقم مناسب برای اقلیم سرد و معتدل بوده و به عنوان یک گزینه مطلوب برای کشاورزان در این مناطق توصیه می‌شود.
ویژگیهای کلیدی رقم جو آرتان:
- عملکرد بالا: رقم جو آرتان در مطالعات انجام شده، عملکردی بالا نشان داده است که نشان‌دهنده پتانسیل بالایی برای تولید در شرایط اقلیم سرد و معتدل است.
- سازگاری با شرایط دیم: رقم جو آرتان برای کشت در مناطق دیم و با شرایط آب و هوایی متغیر مناسب است و میتواند به کشاورزان در مقابله با چالش‌های محیطی کمک کند.
- مقاومت به بیماری‌ها: آرتان در برابر بیماریهای مهم جو مقاومت نشان داده و این ویژگی میتواند به کاهش خطر از دست دادن محصول در شرایط نامساعد کمک کند.
انتخاب بهترین رقم بذر جو بستگی به محیط مورد استفاده دارد. برخی از ارقام برای کشت در مناطق سردسیر بهترین هستند، در حالی که در مناطق گرمسیر بازده کمتری دارند.
کاشت جو
فواید کاشت
کاشت جو فواید متعددی برای کشاورزان، خاک، و محیط زیست دارد. در اینجا به برخی از مزایای کلیدی کاشت جو اشاره می‌کنیم:
تحمل شرایط سخت
این گیاه مقاومت بالایی در برابر شرایط نامساعد محیطی مانند خشکی و شوری خاک دارد. این گیاه قادر است در خاک‌های مختلف و در شرایط اقلیمی متنوع از ایران گرفته تا سوئد و فرانسه رشد کند.
بهبود ساختارخاک
به دلیل زیست توده فراوان و سیستم ریشه ای متراکم، به تصفیه آب و بهبود ساختار خاک کمک می‌کند. کاشت جو میتواند به چرخه نیتروژن کمک کرده و با پوسیدن بقایای آن در خاک، به بهبود چرخه پتاسیم و فسفر نیز کمک کند.
ارزش اقتصادی
به دلیل دوره کاشت کوتاه‌تر نسبت به غلات دیگر و مصرف آب کمتر، میتواند درآمدزایی خوبی برای کشاورزان داشته باشد. این گیاه در بازار با قیمت مناسبی به فروش می‌رسد و به عنوان یکی از چهارمین غلات پراستفاده پس از ذرت، برنج و گندم شناخته می‌شود. این محصول در تغذیه انسان به عنوان ماده اولیه برای تهیه سوپ، نان و غذاهای کودکان استفاده می‌شود. همچنین، به صورت نیم کوب یا درسته به عنوان خوراک دام کاربرد دارد. کاشت جو میتواند به کاهش فرسایش خاک کمک کرده و به عنوان یک گیاه پوششی برای حفاظت از خاک در برابر عوامل مخرب محیطی عمل کند. این فواید نشان میدهد که جو یک گزینه ارزشمند برای کشاورزی پایدار است و میتواند به افزایش تنوع زراعی و بهبود شرایط محیطی کمک کند.
تاثیر کاشت در حاصلخیزی خاک
کاشت جو میتواند تاثیرات مثبتی بر حاصلخیزی خاک داشته باشد. این تأثیرات شامل بهبود ساختار خاک، افزایش مواد آلی و بهبود ترکیبات مغذی خاک است. در ادامه به توضیحات بیشتری در این زمینه می‌پردازیم:
- بهبود ساختار خاک: کاشت جو به دلیل داشتن سیستم ریشه‌ای گسترده، میتواند به بهبود ساختار خاک کمک کند و باعث افزایش تخلخل و نفوذپذیری خاک شود.
- افزایش مواد آلی: جو با تولید زیست توده و بقایای گیاهی، میتواند به افزایش میزان ماده آلی در خاک کمک کند، که این امر به نوبه خود به تغذیه میکروارگانیسم‌های خاک و بهبود چرخه مواد مغذی کمک می‌کند.
- کاهش شوری خاک: کاشت جو میتواند در کاهش شوری خاک مؤثر باشد، به ویژه در مناطقی که با مشکل شوری خاک مواجه هستند. جو به دلیل تحمل بالا به شوری، میتواند در این اراضی کشت شود و به اصلاح خاک کمک کند.
- تامین مواد مغذی: کاشت جو میتواند به تأمین نیتروژن و سایر مواد مغذی مورد نیاز برای گیاهان بعدی در تناوب زراعی کمک کند، زیرا بقایای جو حاوی مقادیر قابل توجهی از این مواد هستند.
- کاهش فرسایش خاک: جو به عنوان یک گیاه پوششی عمل کرده و میتواند به کاهش فرسایش خاک کمک کند، به ویژه در فصولی که خاک بیشتر در معرض فرسایش است.
آماده‌سازی زمین جهت کاشت
آماده‌سازی زمین کاشت جوشامل شخم زدن، دیسک زدن و هموارسازی خاک است. شخم زدن به عمق 30 تا 45 سانتیمتر انجام می‌شود تا خاک نرم و هوادار شود. دیسک زدن برای از بین بردن کلوخه‌ها و یکنواخت کردن سطح زمین استفاده می‌شود. انتخاب بذر مناسب و سازگار با شرایط اقلیمی منطقه برای دستیابی به عملکرد مطلوب ضروری است.
تراکم کاشت
کوددهی
کوددهی یکی از مهمترین جنبه‌های کشت جو است که بر عملکرد و کیفیت محصول تأثیر می‌گذارد و بر اساس نیازهای تغذیه‌ای گیاه و آزمایش خاک انجام می‌شود. معمولاً نیتروژن، فسفر و پتاسیم به عنوان کودهای اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع کودهای مناسب برای مزارع
- کودهای آلی
- شیمیایی
کودهای آلی
کود آلی مانند کمپوست و کود دامی، به دلیل تأمین مواد مغذی و بهبود خواص خاک، برای کشت جو توصیه می‌شوند این کودها باید قبل از کاشت به خاک اضافه شوند تا فرصت کافی برای تجزیه و آزادسازی مواد‌مغذی داشته باشند، معمولاً به صورت پخشی روی سطح زمین قرار می‌گیرند و سپس با شخم زدن با خاک مخلوط می‌شوند.
کودهای شیمیایی
کودهای شیمیایی مانند اوره (نیتروژنی)، سوپرفسفات (فسفری) و سولفات پتاسیم (پتاسیمی) باید در زمان‌های مشخصی از دوره رشد گیاه استفاده شوند. یتروژن برای رشد سریع و قوی گیاهان جو حائز اهمیت است. فسفر به تقویت ریشه و گلدهی کمک می‌کند و پتاسیم برای تقویت ساختار گیاه و مقاومت به شرایط استرسی نظیر خشکی مهم است.
- برای جو آبی، به طور میانگین ۱۲۰ کیلوگرم کود فسفاته، ۱۲۰ کیلوگرم کود پتاسه و ۱۵۰ کیلوگرم کود ازته نیاز است.
- توصیه می‌شود که یک سوم از کود قبل از کاشت، یک سوم بعد از آبیاری دوم و یک سوم دیگر در هنگام خوشه‌دهی جو استفاده شود.
- کوددهی جو باید در زمان‌های مختلف رشد گیاه انجام شود، مانند قبل از کاشت، در زمان رشد ساقه و قبل از خوشه‌دهی.
- مقدار کود باید متناسب با نیازهای تغذیه‌ای گیاه و نتایج آزمایش خاک تعیین شود.
- مقدار زیادی نیتروژن میتواند به افزایش پروتئین دانه جو منجر شود که ممکن است مطلوب نباشد.
- تغییرات آب و هوایی میتواند بر جذب مواد مغذی در گیاه جو تأثیر بگذارد.
- استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی میتواند به محیط زیست آسیب برساند و باید از آن اجتناب شود.
میزان برداشت جو در هر هکتار
میزان برداشت جو در هر هکتار بسته به نوع کشت، شرایط آب و هوایی و مدیریت زراعی متفاوت است. در کشت‌های آبی، استفاده از بهترین رقم جو آبی میتواند عملکردی بین ۶ تا ۸ تن در هر هکتار ارائه دهد. در کشت دیم، ارقام جو دیم مانند ریحان و آرتا که به کم‌آبی و شرایط سخت محیطی مقاوم هستند، معمولاً بین ۱.۵ تا ۳ تن در هر هکتار محصول تولید می‌کنند. برای افزایش بهره‌وری، استفاده از بذر جو اصلاح‌شده و بهره‌گیری از کودهای مناسب توصیه می‌شود.
میزان برداشت جو در پاییز
ارقام جو پاییزه معمولاً در فصل پاییز کاشته شده و در بهار برداشت می‌شوند، اما در صورت ضرورت برداشت در پاییز (مانند جوهای چندمنظوره)، عملکرد محصول ممکن است کاهش یابد. در چنین شرایطی، انتخاب بذر جو آبی یا ارقام جو دیم مقاوم میتواند نقش کلیدی ایفا کند. به طور کلی، برداشت جو در پاییز معمولاً برای علوفه یا مصارف غیر از دانه انجام می‌شود، و عملکرد آن به مدیریت مزرعه و نوع بذر وابسته است.
آبیاری
- آبیاری گیاه جو باید متناسب با نیازهای گیاه و شرایط آب وهوایی منطقه انجام شود. در مناطق دیم، مدیریت منابع آبی حائز اهمیت است. آبیاری مناسب جو، عامل کلیدی در افزایش عملکرد و کیفیت محصول است.
روشهای آبیاری
آبیاری سطحی: روشهای سنتی مانند جویچه‌ای و کرتی وغرقابی، هنوز در برخی مناطق مرسوم است.
آبیاری تحت‌فشار: آبیاری بارانی، به‌ویژه در مناطق با محدودیت منابع آبی، بهترین روش آبیاری برای جو است.
زمان‌بندی آبیاری
- جو پاییزه: نیاز به آبیاری بیشتری دارد و در مراحل حساس رشد مانند جوانه‌زنی، به ساقه‌رفتن، تولید سنبله، گلدهی و دانه‌بندی، به آب بیشتری نیاز دارد.
- جو بهاره: بسته به شرایط آب و هوایی، ممکن است نیاز به آبیاری کمتری داشته باشد.
توصیه‌های کلیدی برای آبیاری
- مدیریت منابع آبی: استفاده از روشهای آبیاری کارآمد برای حفظ منابع آبی حیاتی است.
- تنظیم دفعات آبیاری: بر اساس نیاز گیاه و بارندگی‌های منطقه، تعداد دفعات آبیاری تنظیم شود.
چالش‌های آبیاری جو
- تغییرات آب و هوایی: تغییرات ناگهانی در دما و بارندگی میتواند بر برنامه‌ریزی آبیاری تأثیر بگذارد.
- محدودیت منابع آبی: در مناطق با کمبود آب، انتخاب روش آبیاری مناسب بسیار مهم است.
مقدار متوسط آب موردنیاز در کشت جو
میزان آب موردنیاز برای آبیاری جو به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان مقدار ثابتی را برای همه شرایط توصیه کرد. عوامل مؤثر بر میزان آب در هر نوبت آبیاری عبارت‌اند از:
- نوع خاک: خاک‌های شنی نسبت به خاک‌های رسی و لومی نیاز به آبیاری‌های مکرر با حجم کمتر دارند.
- اقلیم منطقه: دما، میزان تبخیر و رطوبت محیط بر میزان نیاز آبی اثر می‌گذارد.
- مرحله رشد گیاه: در مراحل حساس مانند جوانه‌زنی، گلدهی و پر شدن دانه‌ها، نیاز آبی بیشتر است.
- روش آبیاری: آبیاری قطره‌ای یا بارانی نسبت به آبیاری غرقابی مصرف بهینه‌تری دارد.
- عمق ریشه‌ها: گیاهانی با ریشه عمیق‌تر میتوانند از رطوبت لایه‌های پایین‌تر خاک استفاده کنند.
مقدار متوسط آب موردنیاز
به‌طور متوسط، برای هر نوبت آبیاری جو، حدود 5000 تا 7000 مترمکعب آب به ازای هر هکتار موردنیاز است. این مقدار معادل 50 تا 70 میلی‌متر بارندگی مصنوعی است و میتواند بسته به شرایط ذکرشده، متغیر باشد.
مدیریت بهتر:
در خاک‌های شنی ممکن است به 4000 مترمکعب در هر نوبت آبیاری نیاز باشد.
در خاک‌های سنگین و رسی که آب را بهتر نگه می‌دارند، این مقدار به 7000 مترمکعب می‌رسد.
استفاده از رطوبت‌سنج خاک برای تنظیم دقیق آب‌دهی به کاهش هدررفت آب کمک می‌کند.
توصیه نهایی
مقدار دقیق آب موردنیاز برای آبیاری جو به شرایط مختلفی نظیر نوع خاک، اقلیم، مرحله رشد گیاه، و روش آبیاری بستگی دارد و نمی‌توان یک نسخه یکسان برای همه مزارع ارائه داد. هر زمین ویژگیهای خاص خود را دارد و ممکن است نیاز آبی آن متفاوت باشد. برای بهینه‌سازی مصرف آب و اطمینان از تأمین رطوبت کافی برای رشد گیاه، توصیه می‌شود که با کارشناسان کشاورزی یا مشاوران منطقه‌ای خود مشورت کنید. این افراد میتوانند با بررسی دقیق شرایط زمین، نوع جو کشت‌شده و اقلیم محلی، برنامه آبیاری مناسب را برای شما تهیه کنند.
همچنین، استفاده از ابزارهایی مانند رطوبت‌سنج خاک میتواند به تصمیم‌گیری دقیق‌تر در مورد میزان و زمان آبیاری کمک کند. این رویکرد نه‌تنها باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هدررفت آب می‌شود، بلکه کیفیت و کمیت محصول نهایی را نیز بهبود می‌بخشد.
آبیاری جو بسته به شرایط دمایی و رقم جو
میزان آبیاری جو به نوع بذر، شرایط اقلیمی و دمای محیط بستگی دارد. برای بذر جو آبی، ۴ تا ۶ نوبت آبیاری در طول فصل رشد کافی است. در مناطق گرم‌تر، تعداد دفعات آبیاری ممکن است افزایش یابد. بهترین ارقام جو آبی مانند نصرت و زهک، به آبیاری منظم در مراحل جوانه‌زنی و پر شدن دانه‌ها نیاز دارند. در مقابل، ارقام جو دیم معمولاً نیازی به آبیاری ندارند و با بارندگی طبیعی رشد می‌کنند. با این حال، مدیریت صحیح رطوبت خاک و استفاده از روشهای نوین آبیاری مانند آبیاری قطره‌ای میتواند بهره‌وری را در هر دو روش کشت افزایش دهد.
علفهای هرز
در مزارع جو، مبارزه با علفهای هرز برای حفظ سلامت و بهره‌وری محصول از اهمیت بالایی برخوردار است. علفهای هرز میتوانند به دو دسته پهن برگ و باریک برگ تقسیم شوند.
علف هرز پهن برگ
- خردل وحشی: گیاهی با برگ‌های پهن که میتواند رشد جو را مختل کند.
- شلمبیک: گیاهی با برگ‌های پهن و گل‌های کوچک که میتواند مواد مغذی خاک را جذب کند.
- کنگر وحشی و کنگر برگ ابلقی: گیاهانی با برگ‌های پهن که میتوانند فضای زیادی را اشغال کنند.
- شیرتیغی و بیتی راخ: گیاهانی با برگ‌های پهن که میتوانند به ریشه‌های جو آسیب برسانند.
- هفت‌بند و خُلر: گیاهانی با برگ‌های پهن که میتوانند رقابت شدیدی برای نور و مواد مغذی با جو داشته باشند.
علفهای هرز باریک برگ
- یولاف وحشی: گیاهی با برگ‌های باریک که میتواند در مزارع جو رشد کند و مواد مغذی را جذب کند.
- چچم و خونی‌واش: گیاهانی با برگ‌های باریک که میتوانند به سرعت تکثیر شوند و فضای زیادی را اشغال کنند.
- دم روباهی: گیاهی با برگ‌های باریک که میتواند به ساقه‌های جو آسیب برساند.
مبارزه با علفهای هرز
مبارزه با علفهای هرز یکی از مهمترین جنبه‌های مدیریت زراعی است که برای حفظ سلامت و بهره‌وری محصول ضروری می‌باشد. در اینجا به برخی از روشهای مبارزه با علفهای هرز در مزارع جو اشاره می‌کنیم.
روشهای زراعی
- تناوب زراعی: تغییر محصولات کشت شده به صورت دوره‌ای میتواند در کنترل علفهای هرز مؤثر باشد.
- آیش گذاشتن زمین: این روش شامل واژگون کردن خاک برای از بین بردن علفهای هرز قبل از کاشت است.
- شخم مناسب و به موقع: شخم‌زدن عمیق میتواند بذور علفهای هرز را از بین ببرد.
- عمق کاشت مناسب بذر: کاشت بذر در عمق مناسب میتواند به کنترل علفهای هرز کمک کند. همچنین، اجازه دادن به علفهای هرز برای رشد قبل از کاشت و سپس از بین بردن آن‌ها با شخم سطحی نیز یکی از روشهای مقابله با علفهای هرز است.
- تراکم کشت: تراکم مناسب کشت میتواند به کاهش رشد علفهای هرز کمک کند.
کنترل شیمیایی
- انتخاب علف‌کش مناسب: استفاده از علف‌کش‌های متناسب با نوع علفهای هرز موجود در مزرعه.
- زمان دقیق مبارزه: مبارزه با علفهای هرز مزارع جو باید در زمانی انجام شود که علفهای هرز حساس‌تر هستند.
- میزان صحیح و نحوه مصرف علف‌کش‌ها: رعایت دوز و روش صحیح مصرف علف‌کش‌ها برای اثربخشی بیشتر و کاهش آسیب به محیط زیست ضروری است.
نکات مهم
- دمای هوا: در فصل مبارزه با علفهای هرز، به دلیل خنکی هوا و وجود شبنم، باید تا بخار شدن شبنم از انجام سمپاشی خودداری شود.
- رقابت گیاهی: داشتن گیاهی سالم و قوی میتواند در رقابت با علفهای هرز مؤثر باشد.
آفات و بیماریهای مزراع جو
بیماری‌ها و آفات مختلفی می توانند بر گیاه تأثیر بگذارند و به تولید و کیفیت محصول آسیب برسانند. در اینجا به برخی از مهمترین بیماری‌ها و آفات جو و روشهای کنترل آن‌ها اشاره می‌کنیم.
سیاهک آشکار جو
بیماری سیاهک آشکار جو، که به انگلیسی Loose Smut نامیده می‌شود، یک بیماری قارچی است که توسط قارچ Ustilago hordei ایجاد می‌شود. این بیماری در تمام مناطق کشور ایران انتشار دارد و خسارت آن در مقایسه با سیاهک پنهان گندم در درجه دوم اهمیت قرار دارد. علائم بیماری معمولاً تا زمانی که گیاهان به خوشه نروند، نمایان نمی‌شوند. خوشه‌های آلوده به رنگ سیاه در میان خوشه‌های سالم سبز رنگ قابل مشاهده هستند و معمولاً کمی زودتر از خوشه‌های طبیعی ظاهر می‌شوند. توده‌های سیاه رنگی که در واقع تلیوسپورهای قارچ هستند، در زیر میکروسکوپ به رنگ قهوه‌ای تیره دیده شده و پس از تشکیل به وسیله باد یا حشرات در سطح مزرعه پخش می‌شوند .
برای کنترل این بیماری، استفاده از بذرهای سالم و عاری از بیماری و ضدعفونی بذر با قارچکش‌های شیمیایی توصیه می‌شود. ضدعفونی بذر با قارچکش‌های ایپرودیون-کاربندازیم و کاربوکسین تیرام میتواند به بهبود خصوصیات کیفی بذر و کاهش میزان وقوع بیماری کمک کند. همچنین، بررسی‌های بیوشیمیایی نشان داده‌اند که ضدعفونی با قارچکش‌های شیمیایی میتواند سطح فعالیت آنتیاکسیدانت‌های آنزیمی و محتوای ترکیبات فنلی را در سنبله‌های حاصل از بذر آلوده و ضدعفونی شده افزایش دهد.
سیاهک پنهان جو
بیماری سیاهک پنهان جو، که به نام علمی Ustilago hordei شناخته می‌شود، یکی از بیماریهای قارچی مهم در کشت جو است. این بیماری در تمام مناطق کشت جو وجود دارد و میتواند به‌خصوص در صورت کاشت بذر ارقام حساس بدون ضدعفونی با قارچ‌کش، به سرعت گسترش یابد.
علائم بیماری
علائم بیماری سیاهک پنهان جو تا مرحله رسیدن دانه‌ها معمولاً قابل مشاهده نیست. یک لایه نازک به رنگ سفید مایل به خاکستری تلیوسپورهای قارچ را روی سنبله تا مرحله خرمن‌کوبی می‌پوشاند. این غشاء نازک و شفاف، سنبله‌های آلوده را حفظ کرده و مانع ریزش تلیوسپورها می‌شود.
تأثیر بیماری بر جو
بیماری سیاهک پنهان بر کیفیت دانه تأثیر منفی می‌گذارد و میتواند سبب افت محصول و افزایش خسارت شود. آلودگی دانه‌های جو با تلیوسپورها، میتواند به کاهش کیفیت و میزان محصول منجر شود. میزان بروز بیماری سیاهک پنهان در ارقام مختلف جو متغیر است. برهمکنش ژنوتیپ و محیط میتواند بر صفات مختلف گیاهی از جمله عملکرد دانه، وزن هزار دانه، و میزان کربوهیدرات محلول در برگ تأثیر بگذارد.
مقابله با سیاهک پنهان جو
کنترل بیماری
با توجه به اهمیت کشاورزی ارگانیک و تقاضای عمومی برای سیستم‌های تولید با کاهش مواد شیمیایی، کاشت بذرهای اصلاح شده دارای مقاومت ژنتیکی، موثرترین و اقتصادی‌ترین روش برای کنترل این بیماری است. استفاده از بذرهای سالم و ضدعفونی بذر با قارچکش‌های شیمیایی از روشهای مؤثر در کنترل بیماری است.
- لکه نواری جو: عامل این بیماری قارچ Helmintosporium graminarum است. لکه نواری باعث ایجاد نوارهای نکروزه (زرد و خشک) روی برگ‌ها می‌شود.
- زنگ قهوه‌ای یا زنگ برگ: این بیماری توسط قارچ Puccinia recondite ایجاد می‌شود. این بیماری باعث ظهور جوش‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها می‌شود.
- کچلی یا سوختگی برگ جو: توسط قارچ Rhynchosporium secalis ایجاد می‌شود. سوختگی به صورت لکه‌های بیضوی و سفید رنگ روی برگ‌ها نمایان می‌شوند.
- لکه چشمی جو: عامل این بیماری قارچ‌های R. solani و Rhizoctonia cerealis هستند. این بیماری لکه‌های قهو‌ای کوچکی روی گیاهچه‌ها ایجاد می‌کنند.
شته جو
این شته، که به نام علمی Diuraphis noxia شناخته می‌شود. این حشره کوچک، که معمولاً به رنگ سبز روشن است، با فرو کردن خرطوم خود در بافت گیاهی و مکیدن شیره گیاهان جو، به آن‌ها آسیب می‌رساند.
ویژگیهای شته جو
شته جو دارای بدنی دوکی‌شکل و طویل است و بالغ‌های آن تا ۲ میلی‌متر طول دارند. این حشرات دارای دو دُم متمایز هستند و میتوانند به‌وسیله باد جابجا شوند. شته‌ها میتوانند در طول سال روی گیاهان یا زیر برگ‌های کوچک مشاهده شوند و به آب وهوای سرد مقاوم هستند.
تأثیرات منفی شته جو
شته جو با تغذیه از برگ‌ها و گل‌های جو، باعث زرد شدن گیاه و از دست‌دادن قدرت گیاه می‌شود. همچنین، این حشره میتواند ناقل بیماریهای ویروسی مانند ویروس کوتوله جو زرد، ویروس موزاییک و ویروس موزاییک نواری جو باشد.
مبارزه با شته جو
برای مبارزه با شته جو، روشهای مختلفی وجود دارد که شامل کنترل بیولوژیکی و شیمیایی می‌شود:
- کنترل بیولوژیکی: در کنترل بیولوژیکی، استفاده از حشرات مبارز مانند زنبورها و کفشدوزک‌ها و عصاره تنباکو موثر است. استفاده از محصولات خانواده پیازها یا محلول سیر نیز میتواند روشهای طبیعی برای دور کردن شته‌ها از گیاه جو باشد.
- کنترل شیمیایی: در صورتی که کنترل بیولوژیکی کافی نباشد، میتوان از کنترل شیمیایی مانند انواع سموم و آفتکشها استفاده کرد. سمپاشی صحیح و اصولی میتواند از فعالیت شته‌ها جلوگیری کرده و باعث مرگ آن‌ها شود.
سن جو
سن جو، به نام علمی Eurygaster integriceps شناخته می‌شود. این حشره قهوه‌ای غبارآلود به دلیل تغذیه از شیره گیاهان زراعی، میتواند خسارات قابل توجهی به محصولات وارد کند.
ویژگیهای سن جو
سن جو دارای بدنی پهن و مسطح با رنگ‌های متغیر از قهوه‌ای روشن تا تیره و زرد خاکی است. اندازه حشره بالغ بین ۸ تا ۱۲ میلی‌متر طول و ۵ تا ۸ میلی‌متر عرض متغیر است. تخم‌های سن جو به شکل کره‌های ۱ میلی‌متری هستند. تخمها در ابتدا سبزرنگ بوده و پس از چند ساعت به رنگ سیاه در می‌آیند.
تأثیرات منفی سن جو
سن جو با تغذیه از برگ‌ها، ساقه‌ها و خوشه‌های جو، موجب خشک شدن ساقه و خوشه‌ها می‌شود. این امر به کاهش کیفیت دانه‌ها و در نتیجه کاهش کیفیت آرد منجر می‌گردد. همچنین، این آفت میتواند باعث شیری و خمیری شدن دانه‌ها شود که برای مصرف یا تهیه نان مناسب نیست.
برای مطالعه‌ی مطلب سن گندم و روش های مبارزه با آن، به این لینک مراجعه کنید.
مقابله با سن جو
اقدامات پیشگیرانه
- تناوب زراعی: کاشت گیاهان غیرمیزبان مانند ذرت، آفتابگردان، کلزا و عدس میتواند از تکثیر سن‌ها جلوگیری کند.
- جمعآوری کاه و کلش: از بین بردن بقایای گیاهی میتواند از تکثیر سن‌ها در مزرعه جلوگیری کند.
- شخم و دیسک: انجام شخم و دیسک زمین پس از برداشت محصول میتواند به کاهش جمعیت سن‌ها کمک کند.
مبارزه با سن جو
برای مبارزه با سن جو، روشهای مختلفی وجود دارد، در زیر برخی از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- کاشت ارقام زودرس و مقاوم: انتخاب ارقامی که به سن جو مقاوم هستند و زودتر برداشت می‌شوند، میتواند از خسارت آفت جلوگیری کند.
- برداشت زودهنگام: برداشت به موقع محصول قبل از اینکه سن‌ها فرصت تغذیه و تکثیر پیدا کنند، میتواند مؤثر باشد.
- از بین بردن علفهای هرز: علفهای هرز میتوانند به عنوان میزبان برای سن‌ها عمل کنند، بنابراین کنترل آن‌ها مهم است.
کنترل شیمیایی سن جو
- آفتکشها: استفاده از آفت‌کش‌های موثر مانند فیتروتیون، تریکلروفن و دلتامترین برای مقابله با پوره‌های سن.
برای مطالعه‌ی مطلب سن گندم و روش های مبارزه با آن، به این لینک مراجعه کنید.
سوسک سیاه جو
سوسک سیاه جو (Zabrus tenebrioides) میتواند به جوانه‌ها و دانه‌های در حال رشد خسارت قابل توجهی وارد کند.
ویژگیهای سوسک سیاه جو
سوسک سیاه جو دارای بدنی سیاه و براق است. این بیماری، معمولاً در مزارعی که تناوب زراعی اجرا نشده و به صورت متوالی به زیر کشت گندم و جو می‌روند، دیده می‌شود. این حشره یک نسل در سال دارد و زمستان را به صورت لارو در زیر خاک سپری می‌کند.
تأثیرات منفی سوسک سیاه جو
لاروهای سوسک سیاه با جویدن برگ‌ها و باقی گذاشتن رگبرگ‌های اصلی باعث خسارت مزارع می‌شوند. حشرات بالغ از اوایل تا اواخر خرداد از شفیره خارج شده و روی سنبله‌ها از دانه‌های خمیری تغذیه می‌کنند. هر لارو میتواند ۲۰ تا ۳۰ عدد بوته را از بین ببرد.
اقدامات پیشگیرانه
- تناوب زراعی با گیاهان غیرمیزبان مانند ذرت، آفتابگردان، کلزا و عدس.
- جمعآوری کاه و کلش و بقایای محصول در اراضی آلوده.
- انجام شخم و دیسک پس از برداشت گندم و جو.
مبارزه با سوسک سیاه جو
برای مبارزه با سوسک سیاه جو، روشهای مختلفی وجود دارد که شامل کنترل بیولوژیکی و شیمیایی می‌شود:
- کنترل بیولوژیکی: استفاده از شکارگرهای طبیعی مانند مورچه‌ها، سوسک‌های خانواده کارابیده، و پرندگان که از لاروها و حشرات بالغ تغذیه می‌کنند.
- کنترل شیمیایی: استفاده از سموم فوزالن (زولون)، کلرپیریفوس (دورسبان) و ایمیداکلوپرید (کونفیدور) برای مبارزه شیمیایی. ضدعفونی بذرها با ایمیداکلوپرید ۷۰% (گاچو) به میزان ۵۰ گرم در ۱۰۰ کیلوگرم بذر نیز موثر است.
تریپس جو
تریپس جو (Haplothrips tritici) یکی از آفات مکنده‌ای است که میتواند به گیاهان جو خسارت قابل توجهی وارد کند.
ویژگیهای تریپس جو
تریپس‌ها حشرات کوچکی هستند که با تغذیه از شیره گیاهان، به برگ‌ها و سنبله‌های جو آسیب می‌رسانند. آن‌ها معمولاً باعث کوتاه ماندن، پیچیدگی سنبله‌ها و کج و معوج شدن ریشک‌ها می‌شوند. نوک خوشه‌ها ممکن است سفید رنگ شود که نشان‌دهنده آسیب‌دیدگی توسط تریپس است.
تأثیرات منفی تریپس جو
تریپس‌ها میتوانند باعث کاهش عملکرد محصول و آسیب به کیفیت دانه‌های جو شوند. آن‌ها همچنین میتوانند ناقل بیماریهای گیاهی باشند و به این ترتیب خسارت‌های بیشتری به محصولات زراعی وارد کنند.
اقدامات پیشگیرانه تریپس جو
- مدیریت کشت: کاشت ارقام مقاوم به تریپس و رعایت تناوب زراعی میتواند به کاهش خطر حمله تریپس کمک کند.
- نظارت و پایش: بررسی مرتب مزارع برای شناسایی زودهنگام تریپس و اقدام به موقع برای کنترل آن‌ها
مبارزه با تریپس جو
برای مبارزه با تریپس جو، روشهای مختلفی وجود دارد که شامل کنترل بیولوژیکی و شیمیایی می‌شود:
- کنترل بیولوژیکی: استفاده از شکارگرهای طبیعی مانند زنبورهای مفید و کفشدوزک‌ها که میتوانند جمعیت تریپس‌ها را کنترل کنند.
- کنترل شیمیایی: استفاده از سموم موجود و موثر برای کنترل تریپس مانند زولون و سمپاشی در زمان‌های مشخص برای جلوگیری از تکثیر تریپس‌ها
سوسک برگ‌خوار غلات
سوسک برگ‌خوار غلات، با نام علمی Oulema melanopus، یکی از آفات مهم غلات به ویژه جو و گندم است که میتواند به برگ‌ها و در نتیجه به عملکرد محصول خسارت قابل توجهی وارد کند.
ویژگیهای سوسک برگ‌خوار غلات
سوسک برگ‌خوار غلات حشره‌ای کوچک به طول ۴ تا ۵ میلی‌متر است. سر این حشره سیاه و براق و پیش گرده آن نارنجی تا قرمز رنگ است. بالپوش‌های آن به رنگ آبی فلزی هستند و روی هر یک تعداد ۱۰ خط طولی موازی دیده می‌شود.
تأثیرات منفی سوسک برگ‌خوار غلات
لارو و حشره کامل این آفت با تغذیه از اپیدرم و پارانشیم سطح رویی برگ‌ها، به موازات رگبرگ‌های اصلی، باعث کاهش سطح فتوسنتز شده و محصول را کاهش میدهد. تغذیه این آفت از برگ‌ها تا مرحله گلدهی و ظهور سنبله ادامه می‌یابد. بیشترین خسارت بین مرحله گلدهی و خمیری شدن دانه‌ها رخ میدهد.
اقدامات پیشگیرانه سوسک برگ‌خوارغلات
- استفاده از ارقام مقاوم علیه سوسک برگ‌خوارغلات
- شخم عمیق پس از برداشت محصول جو
- برداشت سریع محصول جو
- کشت دیرهنگام جو
- مدیریت صحیح کود دهی جو
مبارزه با سوسک برگ‌خوارغلات
برای مبارزه با این آفت، روشهای مختلفی وجود دارد که شامل کنترل بیولوژیکی و شیمیایی می‌شود:
- کنترل بیولوژیکی: استفاده از نماتدهای جنس Steinernema که به حشرات بالغ آفت حمله می‌کنند و از تولید مثل آن‌ها در بهار جلوگیری می‌کنند. همچنین، برخی از کفشدوزک‌ها از تخمها و لاروهای آفت تغذیه می‌کنند.
- کنترل شیمیایی: مواردی که برای مبارزه با پوره‌های سن گندم انجام می‌شود، روی این آفت نیز موثر است. همچنین از مالاتیون یا تریکلروفن ۸۰% (دیپترکس) به میزان یک در هزار نیز استفاده می‌شود.
کرم های مفتولی ریشه جو
کرم‌های مفتولی ریشه، که لاروهای سوسک‌های خانواده الاتریده (Elateridae) هستند، آفاتی می‌باشند که به ریشه‌های گیاهان زراعی از جمله جو خسارت وارد می‌کنند. کرم‌های مفتولی دوره رشد لاروی طولانی دارند و در اعماق مختلف خاک زندگی می‌کنند. آن‌ها از مواد گوناگونی، از جمله میسلیوم قارچ‌های خاک‌زی، چوب، مواد پوسیده و ریشه‌های نازک گیاهان تغذیه می‌کنند.
تأثیرات منفی کرم‌های مفتولی ریشه
این لاروها با تغذیه از ریشه‌ها و غده‌ها، میتوانند به کیفیت و عملکرد محصولات کشاورزی آسیب برسانند. آن‌ها میتوانند سبب افت شدید کیفیت محصولات زراعی به ویژه در مزارع جو شوند.
اقدامات پیشگیرانه
- مدیریت کشت: کاشت گیاهان مقاوم و رعایت تناوب زراعی
- نظارت و پایش: بررسی مرتب مزارع برای شناسایی زودهنگام آفت و اقدام به موقع
مبارزه با کرم‌های مفتولی ریشه
برای مقابله با این آفت، روشهای مختلفی مانند شخم زمستانه، حذف علفهای هرز و استفاده از طعمه مسموم وجود دارد.
- شخم زمستانه: انجام عملیات زراعی زمستانه شامل شخم، دیسک و یخ‌آب و خشکی دادن به زمین.
- حذف علفهای هرز: آیش نگه‌داشتن زمین و حذف علفهای هرز.
- استفاده از طعمه مسموم: قرار دادن طعمه مسموم‌هایی مانند آرد خشک سمی در خاک برای جذب و شناسایی حضور کرم‌های مفتولی.
کنترل شیمیایی
- سموم موثر: استفاده از سموم موثر مانند گرانول ٪۵ کاربوفوران و بازودین در مرحله رشدی مناسب
- پیشگیری قبل از کاشت: استفاده از حشره کش‌ها و آفت‌کش های شیمیایی قبل از کاشت محصول
مگس کنتاری جو
مگس کنتاری جو، که به نام علمی Cecidomyiidae شناخته می‌شود، یکی از آفات مهم در مزارع جو است. این حشره میتواند خسارات قابل توجهی به محصولات جو وارد کند و مدیریت آن برای کشاورزان اهمیت زیادی دارد.
چرخه زندگی و آسیب‌های مگس کنتاری جو
لاروهای مگس کنتاری جو معمولاً در انتهای پرچم‌های گیاه جو مجتمع شده و به دانه‌ها آسیب می‌زنند. این آسیب میتواند شامل کاهش کیفیت دانه‌ها و در نتیجه کاهش عملکرد محصول باشد.
پیشگیری و کنترل آفت مگس کنتاری جو
پیشگیری از آلودگی و انتشار آفت مگس کنتاری جو با رعایت تناوب زراعی و استفاده از بذرهای سالم و گواهی شده میتواند موثر باشد. همچنین، شخم زدن زمین پس از برداشت محصول و دور کردن بقایای آلوده زراعی میتواند به کاهش مخاطرات ناشی از این آفت کمک کند.
روشهای مقابله با مگس کنتاری جو
- استفاده از حشرات مبارز: حشراتی مانند زنبورها و کفشدوزک‌ها میتوانند در کنترل جمعیت مگس کنتاری موثر باشند.
- استفاده از عصاره‌های طبیعی: محلول‌هایی مانند عصاره تنباکو یا محلول سیر میتوانند به دور کردن شته‌ها و مگس‌های کنتاری از گیاهان جو کمک کنند.
- تناوب زراعی: تغییر محصولات کشت شده در یک قطعه زمین میتواند به کاهش جمعیت آفات کمک کند.
- شخم‌زدن زمین: پس از برداشت محصول، شخم‌زدن زمین میتواند به از بین بردن لاروها و تخم‌های باقی‌مانده کمک کند.
- بازرسی مرتب: بازرسی دوره‌ای مزارع برای شناسایی زودهنگام آفات و اقدام به موقع برای کنترل آن‌ها ضروری است.
کنترل شیمیایی
در مواردی که لازم باشد، میتوان از آفت‌کش‌های مخصوص مثل سم کنفیدور برای کنترل شیمیایی استفاده کرد. این کار باید با رعایت اصول صحیح و استانداردهای ایمنی انجام شود.
ملخ مراکشی
ملخ مراکشی جو، که به نام علمی Dociostaurus maroccanus شناخته می‌شود، یکی از گونه‌های مهم ملخ‌های زیان‌آور در ایران و بسیاری از مناطق جهان است. این ملخ‌ها میتوانند به محصولات کشاورزی، از جمله جو، خسارات قابل توجهی وارد کنند و مدیریت آن‌ها برای جلوگیری از آسیب‌های اقتصادی حیاتی است.
شناسایی و چرخه زندگی ملخ مراکشی جو
ملخ مراکشی دارای بدنی به رنگ خاکی مایل به زرد و لکه‌های خاکستری است. بال‌های عقبی آن‌ها شفاف و بی‌رنگ بوده و ساق پای جفت سوم به رنگ زرد کاهی است. این حشره بخش اعظم سال را به صورت تخم می‌گذراند و دوران پورگی آن بین 35 تا 40 روز و دوران حشره کامل بین 20 تا 60 روز طول می‌کشد.
تغذیه و خسارت ملخ مراکشی جو
ملخ‌های مراکشی جو میتوانند روزانه 500 تا 600 متر مربع محصول را مصرف کنند و به سرعت مزارع را تخریب کنند. رژیم غذایی آن‌ها شامل 46 تا 59 گونه گیاهی متعلق به 17 خانواده است .
پیشگیری و نظارت ملخ مراکشی جو
- استفاده از بذرهای مقاوم و رعایت بهداشت مزرعه.
- بازرسی مرتب مزارع برای شناسایی زودهنگام و اقدام به موقع.
مبارزه و کنترل ملخ مراکشی جو
- استفاده از دشمنان طبیعی مانند پرندگان و حشرات شکارگر.
- استفاده از آفت‌کش‌های مخصوص مثل فنیتروتیون، مالاتیون و طعمه مسموم ها در صورت ضرورت، با رعایت اصول ایمنی و محیط زیست.
- تناوب زراعی و شخم زدن زمین برای از بین بردن تخمها و لاروها.
اصول و زمان مناسب برداشت
برداشت جو یکی از مراحل حیاتی در چرخه تولید این غله است. زمان مناسب برداشت جو زمانی است که رطوبت دانه‌ها بین 15 تا 20 درصد باشد. این زمان معمولاً از اواسط خرداد تا اواسط تیر در مناطق معتدل و از اوایل تا اواخر خرداد در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است.
چالش‌های برداشت جو
- تغییرات آب و هوایی: تغییرات ناگهانی در دما و بارندگی میتواند بر زمان برداشت تأثیر بگذارد.
- رطوبت دانه‌ها: مدیریت رطوبت دانه‌ها برای جلوگیری از ریزش و افتادن دانه‌ها حائز اهمیت است.
نکات مهم در برداشت جو
- برداشت باید قبل از آنکه سنبله‌ها کاملاً خشک شوند انجام گیرد تا خطر ریزش دانه‌ها کاهش یابد.
- در مورد ارقام حساس به ریزش، باید عملیات برداشت قدری زودتر انجام شود.
- برداشت مکانیزه با کمباین از پرت محصول کمتری برخوردار است و بازدهی بیشتری دارد.
روشهای برداشت
- برداشت دستی جو: اگرچه برداشت دستی با داس از حدود 15 سانتیمتری زمین امکان‌پذیر است، اما به دلیل پرت محصول زیاد، توصیه نمی‌شود.
- برداشت مکانیزه جو: استفاده از کمباین بهترین روش برای برداشت جو است. در هنگام برداشت، دانه‌های جو باید دارای 40% رطوبت باشند و نباید زیاد خشک باشند زیرا به راحتی از خوشه‌ها جدا می‌شوند.
کار با نرم‌افزار جریب را رایگان شروع کنید!
ثبت‌نام در اپلیکیشن جریب رایگان است. جریب محدودیتی روی سطح زیر کشت و تعداد باغ ندارد.
