چگونه درختان خود را در برابر بیماری‌های برگی مقاوم کنیم؟
بیماری‌های برگی درختان از جمله چالش‌های رایج باغداری هستند که با رعایت اصول پیشگیرانه، مدیریت صحیح و اقدامات به‌موقع قابل کنترل و مهار می‌باشند. در اینجا روش‌های مؤثر برای مقاوم‌سازی درختان و حفظ سلامت برگ‌ها ارائه می‌شود.
روش‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌های برگی
- انتخاب ارقام مقاوم
- مدیریت زراعی
- تغذیه متعادل
- استفاده از محافظ‌های طبیعی
کنترل بیماری‌های برگی
انتخاب ارقامی که به صورت ژنتیکی در برابر بیماری‌ها مقاوم هستند و استفاده از نهال‌های سالم و گواهی‌شده از مراکز معتبر اولین و مهم‌ترین قدم‌ها به شمار می‌روند.
تغذیه متعادل و کوددهی هدفمند
- پتاسیم (K): تقویت دیواره سلولی و کاهش حساسیت به بیماری‌هایی مانند سفیدک پودری.
- کلسیم (Ca): افزایش استحکام بافت برگ و مقاومت در برابر نفوذ پاتوژن‌ها.
- سیلیسیم (Si): ایجاد لایه محافظ فیزیکی روی برگ‌ها برای مهار قارچ‌ها.
- پرهیز از نیتروژن اضافی: مصرف بیش از حد نیتروژن برگ‌ها را نازک و مستعد بیماری می‌کند.
استفاده از محافظ‌های طبیعی
ترکیبی از سولفات مس و آهک که به عنوان قارچ‌کش و باکتری‌کش روی تنه و شاخه‌ها استفاده می‌شود. همچنین اسپری محلول‌های ارگانیک مثل روغن چریش برای کنترل قارچ‌ها و حشرات ناقل موثر است.
در نرم‌افزار جریب، علاوه بر دسترسی به تصاویر ماهواره‌ای، می‌توانید از طریق تصویربرداری پهپادی باغ خود را تحت نظر گرفته و از وضعیت سلامت گیاهان باغ مطلع شوید.
با جریب، کنترل باغ در دستان شماست!
برای مطالعه‌ی معرفی انواع بیماری برگی درختان، به این لینک مراجعه کنید.
اقدامات فوری کنترل بیماری‌های برگی هنگام مشاهده علائم
۱. حذف سریع برگ‌ها و شاخه‌های آلوده
- هرس بخش‌های بیمار با ابزار ضدعفونی‌شده (با الکل ۷۰٪) و سوزاندن آنها.
۲. سمپاشی هدفمند
- قارچ‌کش‌های شیمیایی: استفاده از ترکیبات مسی (مانند اکسی کلرور مس) یا قارچ‌کش‌های سیستمیک مانند پروپیکونازول برای بیماری‌های پیشرفته.
- باکتری‌کش‌ها: سموم حاوی استرپتومایسین برای کنترل بیماری‌های باکتریایی مانند شانکر.
۳. کنترل رطوبت
کاهش آبیاری و بهبود زهکشی خاک در صورت مشاهده لکه‌های آب‌سوخته.
استفاده از روش‌های بیولوژیک
- معرفی عوامل مفید مانند Bacillus subtilis یا Trichoderma برای مهار پاتوژن‌ها.
- کشت گیاهان همراه مانند سیر یا گل همیشه‌بهار برای دفع آفات.
محافظت در برابر تنش‌ها
- استفاده از مالچ برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از تنش گرمایی.
- سمپاشی پیشگیرانه با بردوفیکس در اواخر پاییز و اوایل بهار.
۳. توصیه‌های نهایی برای حفظ سلامت برگ‌ها
بررسی هفتگی برگ‌ها برای شناسایی زودهنگام لکه‌ها یا تغییر رنگ و انجام آزمایش خاک و برگ برای تنظیم دقیق کوددهی می‌توان نقش بزرگی در حفظ سلامت و درختان و کنترل بیماری‌های برگی ایفا کند. مقاومت درختان در برابر بیماری‌های برگی نیازمند ترکیبی از پیشگیری هوشمند، تغذیه متعادل و مدیریت به‌موقع است. با رعایت این اصول، نه تنها سلامت درختان حفظ می‌شود، بلکه نیاز به سموم شیمیایی نیز کاهش می‌یابد.
بیماری پیچ‌خوردگی برگ (Leaf Curl) و روش‌های کنترل آن
بیماری پیچ‌خوردگی برگ یک اختلال شایع در گیاهان است که اغلب توسط عوامل قارچی یا ویروسی ایجاد می‌شود و باعث تغییر شکل، پیچش و خشکیدگی برگ‌ها می‌گردد. این بیماری به‌ویژه در درختان میوه مانند هلو، بادام و گوجه‌فرنگی شیوع دارد و در صورت عدم کنترل، خسارت شدیدی به بار می‌آورد. در زیر جزئیات کامل علائم و روش‌های کنترل بیماری‌های برگی بیماری ارائه می‌شود.
۱. علائم بیماری
برگ‌ها به‌صورت غیرطبیعی به سمت بالا یا پایین پیچ می‌خورند و حالت چروکیده پیدا می‌کنند. و شاهد ظهور لکه‌های قرمز، صورتی یا زرد روی سطح برگ‌های جوان هستیم. برگ‌ها ضخیم و شکننده شده و ممکن است سطح آنها براق به نظر برسد. حتی در موارد شدید، گلدهی کاهش‌یافته و میوه‌ها قبل از رسیدن می‌ریزند و جوانه‌های جدید به دلیل آسیب به بافت‌های گیاهی رشد نمی‌کنند.
۲. عوامل بیماری‌زا
الف. قارچی
عامل اصلی: قارچ Taphrina deformans (علت بیماری پیچ‌خوردگی برگ هلو) است. شرایط گسترش شامل رطوبت بالا و دمای خنک (۱۰-۲۰ درجه سانتی‌گراد) در اوایل بهار است. همچنین، بارندگی‌های مکرر اسپورهای قارچ را فعال می‌کند.
ب. ویروسی
عامل اصلی ویروس‌هایی مانند Tomato Leaf Curl Virus (در گوجه‌فرنگی) و Peach Leaf Curl Virus هستند که توسط حشرات مکنده مانند سفید بالک‌ها و شته‌ها منتقل می‌شود.
۳. گیاهان مستعد
- درختان میوه: هلو، شلیل، بادام، زردآلو و گیلاس.
- سبزی‌ها: گوجه‌فرنگی، فلفل و توتون.
- گیاهان زینتی: برخی گونه‌های رز و اکالیپتوس.
۴. روش‌های کنترل و مدیریت
الف. کنترل پیشگیرانه
هرس به‌موقع و حذف شاخه‌ها و برگ‌های آلوده قبل از شروع فصل رشد جدید، سوزاندن برگ‌های ریخته‌شده در پاییز برای جلوگیری از زمستان‌گذرانی قارچ و کشت ارقام مقاوم مانند هلوهای رقم «ردهاون» یا گوجه‌فرنگی‌های هیبرید مقاوم به ویروس روش مناسبی برای کنترل بیماری‌های برگی است.
ب. کنترل شیمیایی
قارچ‌کش‌ها: سمپاشی با اکسی کلرور مس یا بوردو در مرحله تورم جوانه‌ها (قبل از باز شدن برگ‌ها) و استفاده از بنومیل یا کاپتان در موارد پیشرفته.
ویروس‌کش‌ها: کنترل حشرات ناقل با سموم ایمیداکلوپراید یا استامی پراید.
ج. روش‌های ارگانیک
اسفتاده از اسپری روغن چریش؛ محلول رقیق‌شده روغن چریش برای دفع حشرات ناقل ویروس کمک می‌کند. همچنین استفاده از کودهای حاوی کلسیم و روی برای افزایش مقاومت برگ‌ها می‌تواند اثر بخش باشد.
۵. نمونه‌های خاص بیماری
پیچ‌خوردگی برگ هلو: عامل قارچ Taphrina deformans با پیچش شدید برگ‌ها و رنگ قرمز-بنفش.
پیچ‌خوردگی برگ بادام: باعث کاهش شدید عملکرد درختان بادام در مناطق مرطوب می‌شود.
نکات کلیدی برای موفقیت
- سمپاشی قبل از باز شدن جوانه‌ها (در مرحله خواب زمستانی) برای کنترل قارچ Taphrina.
- مبارزه با حشرات ناقل ویروس‌ها به‌ویژه در فصل گرم.
- اجتناب از آبیاری بارانی در اوایل بهار برای کاهش رطوبت برگ‌ها.
برای تشخیص دقیق‌تر و انتخاب سموم مناسب، مشاوره با کارشناسان گیاه‌پزشکی توصیه می‌شود.
بیماری لکه غربالی (Shot Hole) و روش‌های مدیریت آن
بیماری لکه غربالی یک بیماری قارچی شایع است که در درختان میوه هسته‌دار مانند هلو، بادام، گیلاس، زردآلو و همچنین برخی درختان زینتی مشاهده می‌شود. این بیماری باعث ایجاد لکه‌های مشخص روی برگ‌ها و سوراخ شدن آنها می‌شود و در شرایط مرطوب و خنک به سرعت گسترش یافته و در صورت عدم کنترل به کاهش فتوسنتز و ضعف درخت منجر خواهد شد.
علائم بیماری شامل ظهور لکه‌های کوچک، گرد و قهوه‌ای (۲-۵ میلی‌متر) روی برگ‌ها، میوه‌ها و گاهی شاخه‌های جوان است که حاشیه این لکه‌ها ممکن است قرمز یا ارغوانی باشد. پس از چند روز، بافت مرکزی لکه‌ها خشک شده و می‌ریزد و برگ ظاهری سوراخ‌دار به خود می‌گیرد. همچنین روی میوه‌ها به‌ویژه در هلو و بادام لکه‌های قهوه‌ای با حاشیه قرمز ایجاد می‌شود که گاهی باعث ترک‌خوردگی میوه‌ها نیز می‌شود. در موارد شدید، برگ‌ها زرد شده و زودتر از موعد ریزش می‌کنند. بیماری در شرایطی مانند رطوبت بالا (بارندگی بهاری یا آبیاری بارانی)، دمای بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد و تراکم بیش از حد شاخه‌ها به‌سرعت گسترش می‌یابد. درختان مستعد ابتلا شامل هلو، بادام، گیلاس، زردآلو، آلو و همچنین درختان زینتی مانند پرونوس (گونه‌های زینتی بادام) و برخی گونه‌های افرا هستند.
روش‌های کنترل و مدیریت
۱. اقدامات پیشگیرانه
- هرس منظم شاخه‌های متراکم برای بهبود جریان هوا
- حذف و سوزاندن برگ‌ها و شاخه‌های آلوده
- استفاده از آبیاری قطره‌ای به‌جای آبیاری سطحی
- جلوگیری از خیس شدن برگ‌ها هنگام آبیاری
- جمع‌آوری و سوزاندن بقایای گیاهی در پاییز
۲. کنترل شیمیایی
- سمپاشی پاییزه با اکسی کلرور مس یا بردو بعد از ریزش برگ‌ها
- سمپاشی بهاره قبل از باز شدن جوانه‌ها با کلروتالونیل (Daconil) یا کاپتان
- درمان میوه‌ها در مرحله تشکیل با بنومیل یا مانکوزب
- تقویت درختان با کودهای حاوی پتاسیم و کلسیم
نمونه‌های خاص بیماری
در درخت بادام لکه‌ها روی میوه‌ها ظاهر شده و باعث کاهش بازارپسندی محصول می‌شوند. در درخت هلو، سوراخ‌شدگی برگ‌ها و ریزش زودهنگام آنها باعث کاهش عملکرد درخت می‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر بیماری و انتخاب سموم مناسب، مشاوره با کارشناسان گیاه‌پزشکی توصیه می‌شود.
بیماری کپک دودی (Sooty Mold)
بیماری کپک دودی یک بیماری قارچی ثانویه است که در اثر فعالیت حشرات مکنده روی گیاهان ایجاد می‌شود و به شکل لایه‌ای سیاه و دوده‌مانند روی برگ‌ها، ساقه‌ها و میوه‌ها ظاهر می‌شود. هرچند این بیماری به‌طور مستقیم به بافت گیاه آسیب نمی‌رساند، اما با پوشاندن سطح گیاه و مسدود کردن نور خورشید، باعث کاهش فتوسنتز و در نهایت ضعف عمومی گیاه می‌گردد.
علائم اصلی این بیماری شامل پوشش ضخیم و پودری سیاه یا قهوه‌ای تیره روی سطح برگ‌ها، شاخه‌ها و میوه‌ها است که به‌راحتی با مالش دست یا پارچه پاک می‌شود. علائم دیگر عبارت‌اند از زرد شدن برگ‌ها، کاهش رشد و ریزش میوه‌ها که در نتیجه اختلال در فتوسنتز رخ می‌دهد. همچنین، وجود عسلک (Honeydew)، ترشحات چسبناک و براقی که توسط حشرات مکنده نظیر شته‌ها، شپشک‌ها و مگس‌های سفید تولید می‌شود، زیر لایه کپک دودی قابل مشاهده است. عامل بیماری، قارچ‌های ساپروفیت از جنس‌های Capnodium، Cladosporium و Alternaria هستند که بر روی عسلک تولیدشده توسط حشرات رشد می‌کنند. حشرات مکنده از جمله شته‌ها، شپشک‌های آردآلود، مگس‌های سفید و زنجرک‌ها اصلی‌ترین منشأ آلودگی محسوب می‌شوند.
گیاهان مستعد ابتلا به کپک دودی عبارت‌اند از
- درختان میوه شامل مرکبات، انجیر، انار و زیتون
- گیاهان زینتی مانند رز، گلایول، فیکوس و نخل
- محصولات زراعی مثل پنبه و سویا
روش‌های کنترل و مدیریت این بیماری در سه مرحله اصلی صورت می‌گیرد
۱. کنترل حشرات مکنده (اقدام کلیدی)
برای از بین بردن حشرات مکنده از سموم سیستمیک مانند ایمیداکلوپراید یا استامی‌پرید استفاده می‌شود. همچنین استفاده از روش‌های ارگانیک مانند اسپری روغن چریش یا صابون باغبانی روی برگ‌ها و معرفی دشمنان طبیعی همچون کفشدوزک‌ها و زنبورهای پارازیتویید نیز توصیه می‌شود.
۲. حذف کپک دودی
جهت پاک‌سازی لایه سیاه، استفاده از آب با فشار ملایم یا محلول رقیق‌شده صابون مایع (۱ قاشق در ۴ لیتر آب) و هرس برگ‌ها و شاخه‌های شدیداً آلوده ضروری است.
۳. اقدامات پیشگیرانه
برای جلوگیری از بروز مجدد بیماری، باید بهبود تهویه از طریق هرس منظم شاخه‌های متراکم، مدیریت مناسب رطوبت با آبیاری قطره‌ای و بررسی هفتگی گیاهان برای شناسایی زودهنگام حشرات مکنده انجام شود.
نمونه‌های رایج این بیماری شامل مرکبات (مانند پرتقال و نارنگی) است که کپک دودی باعث کاهش بازارپسندی میوه‌ها می‌شود و رزها که ظاهر زیبای گیاه تحت تأثیر لایه سیاه روی برگ‌ها و گلبرگ‌ها از بین می‌رود.
بیماری‌های باکتریایی برگی درختان و بهترین روش‌های پیشگیری
بیماری‌های مهم باکتریایی برگی درختان، علائم و عوامل بیماری‌زا
| نام بیماری | عامل بیماری‌زا | علائم شاخص روی برگ‌ها |
| شانکر باکتریایی درختان میوه هسته‌دار | Pseudomonas syringae | لکه‌های قهوه‌ای یا بنفش با حاشیه زرد، لکه‌های غربالی، خشکیدگی و ریزش زودرس برگ‌ها |
| بلایت باکتریایی انار | Xanthomonas axonopodis | لکه‌های آب سوخته و تیره با هاله روشن، زردی و ریزش شدید برگ‌ها |
| باکتریوز برگی هلو | Xanthomonas arboricola v. pruni | لکه‌های قهوه‌ای کوچک با حاشیه زرد، خشک‌شدن و سوراخ‌شدگی برگ‌ها |
| سوختگی باکتریایی برگ (بلاست) | Xanthomonas oryzae و گونه‌های مشابه | لکه‌های خطی زرد تا سفید، پژمردگی و خشکیدگی سریع برگ‌ها |
| شانکر مرکبات | Xanthomonas citri | لکه‌های زرد تا قهوه‌ای با هاله سفید، ترشح صمغ |
راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های باکتریایی برگی درختان
جنبه مدیریتی | اقدامات پیشگیرانه |
مدیریت رطوبت | استفاده از آبیاری قطره‌ای، اجتناب از آبیاری بارانی، هرس شاخه‌های متراکم |
بهداشت باغ | جمع‌آوری و سوزاندن برگ‌ها و میوه‌های آلوده، ضدعفونی ابزار هرس با الکل یا بردوفیکس |
تقویت درختان | استفاده از کودهای متعادل (کم نیتروژن، پتاسیم و کلسیم بالا)، سمپاشی پیشگیرانه با ترکیبات مسی |
عوامل بیولوژیک | معرفی باکتری‌های مفید (مانند Bacillus subtilis) برای کنترل طبیعی عوامل بیماری‌زا |
بیماری‌های ویروسی برگ درختان
بیماری‌های ویروسی برگ درختان یکی از مهم‌ترین چالش‌های باغداری و کشاورزی هستند که علائمی مانند تغییر رنگ، بدشکلی برگ‌ها، کاهش فتوسنتز و ضعف عمومی گیاه ایجاد می‌کنند. این بیماری‌ها عمدتاً از طریق حشرات ناقل (مانند شته‌ها و مگس‌های سفید)، ابزار باغبانی آلوده یا مواد تکثیری انتقال می‌یابند. در ادامه مهم‌ترین ویروس‌های بیماری‌زای برگی به‌همراه علائم آنها ذکر شده است.
- ویروس لکه سبزرد برگ سیب (ACLSV): باعث بروز لکه‌های زرد-سبز و کوتولگی برگ در درختانی نظیر سیب، گلابی و هلو می‌شود.
- ویروس شارکا هلو (PPV): لکه‌های مرده روی برگ و میوه هلو، شلیل و زردآلو ایجاد کرده و موجب پیچش برگ‌ها و ریزش میوه می‌گردد.
- ویروس برگ قاشقی: در سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و برخی درختان میوه موجب پیچش برگ‌ها به شکل قاشقی، زردی رگبرگ‌ها و کوتولگی گیاه می‌شود.
- ویروس موزاییک خیار: لکه‌های زرد و سبز موزاییکی ایجاد می‌کند و باعث بدشکلی برگ در مرکبات و گیاهان زینتی می‌شود.
- ویروس پیچیدگی برگ انگور: باعث پیچش برگ به سمت پایین و قرمز شدن رگبرگ‌ها در انگور می‌گردد.
- ویروس تریستزای مرکبات: علائم آن زردی رگبرگ‌ها، ریزش برگ و در نهایت مرگ درختان جوان مرکبات است.
روش‌های کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ویروسی
روش‌های کنترل و پیشگیری | توضیحات و نمونه‌های کاربردی |
پیشگیری و مدیریت زراعی | استفاده از نهال‌های گواهی‌شده و سالم، ضدعفونی ابزار باغبانی (الکل ۷۰٪ یا آب ژاول)، استفاده از تله‌های زرد چسبنده یا فرمونی برای کنترل حشرات ناقل |
روش‌های بیوتکنولوژی | کشت بافت (مریستم کالچر) برای تولید نهال سالم، انتخاب پایه‌ها و ارقام مقاوم (مانند سیترنج در مرکبات) |
کنترل شیمیایی و ارگانیک | سمپاشی با استامی‌پرید برای کنترل حشرات ناقل، اسپری روغن چریش (۲ میلی‌لیتر در لیتر آب)، استفاده از روغن ولک در فصل خواب برای کاهش جمعیت ناقلین |
کمبود مواد مغذی و تأثیر آن بر گیاهان
کمبود برخی عناصر غذایی در گیاهان، به‌ویژه آهن، منگنز و پتاسیم، می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی از جمله زردی برگ‌ها، سوختگی نوک برگ و کاهش رشد گیاه شود. این کمبودها به‌دلیل عواملی مانند pH نامناسب خاک، آبیاری نامتعادل، شستشوی مواد مغذی و کوددهی نادرست رخ می‌دهند. در ادامه به بررسی این کمبودها و روش‌های درمان آنها پرداخته شده است.
کمبود آهن و منگنز
کمبود آهن (Fe) عمدتاً در خاک‌های قلیایی (pH بالای ۷) رخ داده و باعث زردی بین رگبرگ‌های برگ‌های جوان می‌شود. در موارد شدید، برگ‌ها به رنگ سفید درمی‌آیند و رشد گیاه مختل می‌شود. این کمبود معمولاً با محلول‌پاشی کلات آهن و کاهش pH خاک برطرف می‌شود.
کمبود منگنز (Mn) بیشتر در خاک‌های آهکی و دارای زهکشی ضعیف مشاهده می‌شود. این کمبود باعث کلروز (زردی) بین رگبرگی در برگ‌های میانی و پیر می‌شود و در مراحل پیشرفته، برگ‌ها دچار لکه‌های نکروتیک و ریزش می‌شوند. اصلاح خاک با سولفات منگنز و استفاده از کودهای حاوی گوگرد می‌تواند این کمبود را جبران کند.
کمبود پتاسیم و تأثیر آن بر گیاهان
پتاسیم یکی از عناصر ضروری برای گیاهان بوده و در تنظیم فشار اسمزی، باز و بسته شدن روزنه‌ها و مقاومت در برابر تنش‌های محیطی نقش دارد. کمبود این عنصر باعث سوختگی لبه و نوک برگ‌ها، پیچیدگی برگ‌ها و کاهش کیفیت میوه‌ها می‌شود. این کمبود اغلب در خاک‌های شنی، قلیایی یا در اثر شستشوی مواد مغذی توسط آبیاری بیش از حد رخ می‌دهد. استفاده از کودهای پتاسیمی مانند سولفات پتاسیم و محلول‌پاشی پتاسیم نیترات می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.
تفاوت‌های کلیدی بین کمبود آهن و منگنز
مشخصه | کمبود آهن | کمبود منگنز |
برگ‌های درگیر | برگ‌های جوان | برگ‌های میانی و پیر |
نکروز | نادر | شایع (لکه‌های قهوه‌ای) |
تأثیر pH خاک | بیشتر در pH > 7 | بیشتر در pH > 6.5 |
سرعت پاسخ به درمان | سریع (۱-۲ هفته) | کندتر (۳-۴ هفته) |
تاثیر کمبود آهن و منگنز بر گسترش بیماری‌های برگی درختان
از علائم کمبود آهن در درختان می‌توان به کلروز بین رگبرگی در برگ‌های جوان (رگبرگ‌ها سبز و فضاهای بین آنها زرد)، زردی یا سفیدی کامل برگ‌ها در موارد شدید، کاهش رشد گیاه اشاره کرد. روش‌های رایج درمان عمدتا شامل موارد زیر می‌باشد.
- محلول‌پاشی کلات آهن (Fe-EDTA) هر ۱۰ تا ۱۴ روز
- اسیدی کردن خاک با گوگرد گرانوله یا سولفات آمونیوم
- کوددهی خاک با سولفات آهن همراه مواد آلی
علامت کمبود منگنز نیز شامل کلروز بین رگبرگی با ایجاد لکه‌های نکروتیک (قهوه‌ای) روی برگ‌های میانی و پیر، پیچیدگی برگ‌ها، ریزش زودرس برگ‌ها است که روش درمان آن نیز به شرح زیر است.
- محلول‌پاشی سولفات منگنز (MnSO₄) هر ۱۴ روز
- اسیدی کردن خاک با ترکیبات گوگردی
- کوددهی خاک با سولفات منگنز به همراه مواد آلی
برای مطالعه‌ی مطلب مهم‌ترین آفات ریشه درختان، به این لینک مراجعه کنید.
جدول مقایسه‌ای کمبود آهن، منگنز و پتاسیم در گیاهان
نوع کمبود | علائم اصلی | گیاهان مستعد | روش‌های درمان و پیشگیری |
کمبود آهن (Fe) | – زردی بین رگبرگی در برگ‌های جوان – سفید شدن برگ‌ها در موارد شدید – کاهش رشد و کوچک شدن برگ‌های جدید | مرکبات، انگور، هلو، زیتون، گیاهان زینتی مانند آزالیا | – محلول‌پاشی کلات آهن (Fe-EDTA) – کاهش pH خاک با گوگرد یا سولفات آمونیوم – افزودن سولفات آهن و مواد آلی |
کمبود منگنز (Mn) | – زردی بین رگبرگی در برگ‌های میانی و پیر – ایجاد لکه‌های نکروتیک (قهوه‌ای) – ریزش برگ‌ها در موارد شدید | غلات (گندم، جو)، سیب، گیلاس، اسفناج | – محلول‌پاشی سولفات منگنز (MnSO₄) – اصلاح خاک با کودهای گوگردی – استفاده از سولفات منگنز در خاک |
کمبود پتاسیم (K) | – سوختگی لبه و نوک برگ‌ها – پیچیدگی برگ‌ها به سمت بالا – کاهش کیفیت و اندازه میوه‌ها | مرکبات، سیب، انگور، موز، نخل، اکالیپتوس، گندم، ذرت، پنبه | – کوددهی با سولفات یا کلرید پتاسیم – محلول‌پاشی پتاسیم نیترات (KNO₃) – کاهش مصرف نیتروژن و تنظیم آبیاری |
کار با نرم‌افزار جریب را رایگان شروع کنید!
ثبت‌نام در اپلیکیشن جریب رایگان است. جریب محدودیتی روی سطح زیر کشت و تعداد باغ ندارد.
