شکل شناسی و علائم زنجرک
زنجرک دارای بال‌های شفاف و پاهای عقبی قوی برای پریدن هستند. شکل زنجرک‌ها به گونه‌های مختلف آنها بستگی دارد، اما برخی از ویژگی‌های مشترک زنجرک ها‌عبارتند از:
- دارای یک جفت چشم مرکب و دو چشم ساده بر روی سر هستند.
- دارای یک جفت بال جلویی و یک جفت بال زیرین هستند. بال‌های جلویی معمولاً شفاف یا دارای الگوی رنگی هستند و بال‌های زیری شفاف هستند.
- دارای یک جفت پای جلویی، یک جفت پای میانی و یک جفت پای عقبی هستند. پاهای عقبی بلند و قوی بوده و برای پریدن استفاده می‌شوند.
- دارای یک شکم متشکل از ۱۰ تکه هستند. شکم معمولاً سبز، زرد، قهوه‌ای یا سیاه‌رنگ است و دارای زائده‌های مویی یا پرزی است.
با استفاده از تقویم عمومی جریب که شامل ۵۳ فعالیت عمومی باغ‌های پسته است، در طول سال از اهم فعالیت‌های لازم باغداری باخبر شوید.
با جریب، کنترل باغ در دستان شماست!
زنجرک سیب‌زمینی (Empoasca decipiens)
میزبان‌های زنجرک سیب‌زمینی
گیاهان مختلفی هستند که این حشره بر روی آنها تغذیه کرده و تولید مثل می‌کند. برخی از میزبان‌های اصلی زنجرک سیب‌زمینی عبارتند از:
- درختان میوه
- سیب زمینی
- چغندر قند
- یونجه
- شبدر
- لوبیا
- سیب‌زمینی: سییب‌زمینی یکی از میزبان‌های اصلی و مهم زنجرک سیب‌زمینی است که خسارت زیادی به این محصول وارد می‌کند. زنجرک با خرطوم خود شیره برگ‌های سیب‌زمینی را مکیده و باعث ایجاد لکه‌های سفید، سوختگی و پیچیدگی برگ‌ها می‌شود. این خسارت می‌تواند باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول شود.
- چغندر قند: زنجرک سیب‌زمینی روی چغندرقند نیز فعالیت می‌کند و ممکن است ناقل بیماری ویروسی کرلی‌تاپ چغندرقند باشد. این بیماری باعث کوتاه‌شدن و پیچیدگی برگ‌ها و کاهش محتوای قند‌چغندر می‌شود.
- یونجه: زنجرک سیب‌زمینی روی یونجه نیز خسارت می‌زند و باعث کاهش رشد و عملکرد این گیاه علوفه‌ای می‌شود. زنجرک با مکیدن شیره برگ‌های یونجه، باعث زرد‌شدن و سوختگی آنها می‌شود.
- شبدر: زنجرک سیب‌زمینی روی شبدر نیز تغذیه می‌کند و باعث کاهش عملکرد و کیفیت این گیاه علوفه‌ای می‌شود. زنجرک با مکیدن شیره برگ‌های شبدر، باعث زرد‌شدن و سوختگی آنها می‌شود.
- لوبیا: زنجرک سیب‌زمینی روی لوبیا نیز خسارت می‌زند و باعث کاهش رشد و عملکرد این گیاه می‌شود. زنجرک با مکیدن شیره برگ‌های لوبیا، باعث زرد‌شدن و سوختگی آنها می‌شود.
- درختان میوه: زنجرک سیب‌زمینی روی درختان میوه مختلفی نظیر سیب، گلابی، آلو، زردآلو، هلو و گیلاس نیز فعالیت می‌کند و باعث کاهش رشد و عملکرد این میوه‌ها می‌شود. زنجرک با مکیدن شیره برگ‌های درختان میوه، باعث زرد‌شدن و سوختگی آنها می‌شود.
برای مطالعه‌ی مطلب بآفت سن گندم و روش های مبارزه با آن، به این لینک مراجعه کنید.
زنجرک چغندرقند
زنجرک یکی از آفات مهم چغندر قند است. حشره کامل این آفت، به رنگ سبز بوده و طول آن تقریبا ۳ میلی‌متر است. در دو طرف سر زنجرک یک جفت چشم مرکب درشت دیده می‌شود که شاخک‌ها بین آنها قرار گرفته است. بال‌های روئی، سبز نیمه‌شفاف و بال‌های زیری کاملا شفاف هستند. طول بال‌ها از انتهای شکم حشره بلند‌تر است. پنجه پای زنجرک سه مفصلی بوده و به دو ناخن منتهی می‌شود. شکم این حشره سبز‌رنگ و از ۸ حلقه تشکیل شده است که تماما از هم مجزا و مشخص می‌باشند. حلقه آخری شکم در گونه نر و ماده کاملا متفاوت است. این مفصل در حشره نر به یک صفحه نسبتا پهن منتهی می‌شود، در صورتیکه در حشره ماده این صفحه کشیده بوده و یک تخم‌ریز دارد. ماده‌ها در انتهای شکم خود، دارای تخم‌ریزی به شکل خنجر می‌باشند که به وسیله آن تخم‌هایشان را در زیر پوست و داخل بافت‌های برگ قرار می‌دهند. زنجرک چغندر قند تخم‌هایی به شکل دانه برنج و کمی خمیده دارد. اندازه تخم‌های این حشره معمولا 0.8 میلی‌متر و قطر آن 0.25 میلی‌متر است. رنگ تخم‌ها در ابتدا سبز بوده و بعد از چند روز زرد رنگ می‌شود. تخم‌ها چون در زیر پوست داخل بافت‌های گیاه گذاشته می‌شود قابل رؤیت نمی‌باشند. اندازه پوره‌هائی که تازه از تخم در می‌آیند در حدود یک میلی‌متر و رنگ‌شان سبز روشن است. حشره نابالغ این آفت بال نداشته به دنبال رشد تدریجی، این پوست اندازی می‌کنند و پس از آن بال این حشرات ظاهر می‌شود. محل زندگی پوره‌های زنجرک در سطح زیر برگ‌ها و طرز حرکت آنها نامنظم و خیلی سریع است. زنجرک چغندر قند در اکثر مناطق کشور رویت می‌شود. وجود این حشرات در باغات و مزارع باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول چغندرقند می‌شود. عمده فعالیت این آفت در دو فصل بهار و تابستان است و از گیاهان میزبان مختلفی مانند گوجه‌فرنگی، خیار، بادمجان، سیر، پیاز و علف‌های هرز تغذیه می‌کند.
میزبان‌های زنجرک چغندر قند
برخی از میزبان‌های اصلی زنجرک عبارت‌اند از:
- چغندر قند
- گیاهان خانواده چای
چغندر قند: یکی از میزبان‌های اصلی و مهم زنجرک چغندر است که خسارت زیادی به این محصول وارد می‌کند. زنجرک چغندر ناقل بیماری ویروسی کرلی‌تاپ چغندرقند می‌باشد که باعث کوتاه‌شدن و پیچیدگی برگ‌ها و کاهش محتوای قند چغندرقند می شود.
گیاهان خانواده چای: زنجرک چغندر روی گیاهان خانواده چایی مانند چای، گلابی، آلو، زردآلو، هلو و گیلاس نیز خسارت می‌زند و باعث کاهش رشد و عملکرد این میوه‌ها می‌شود. زنجرک چغندر با مکیدن شیره برگ‌های این گیاهان، باعث زرد‌شدن و سوختگی آنها می‌شود.
این موارد تنها برخی از میزبان‌های زنجرک بوده و تا کنون بیش از ۳۰۰ میزبان گیاهی برای این حشره گزارش شده است.
زنجرک انگور
میزبان‌های زنجرک انگور
برخی از میزبان‌های اصلی زنجرک انگور عبارتند از:
- انگور
- درختان میوه
- گندم
انگور: یکی از میزبان‌های اصلی و مهم زنجرک انگور است و این آفت خسارت زیادی به محصول این درخت وارد می‌کند. زنجرک انگور ناقل بیماری پیرس است که باعث زرد‌شدن، پیچیدگی و خشک‌شدن برگ‌ها و کاهش عملکرد و کیفیت میوه می‌شود.
درختان میوه: زنجرک انگور روی درختان میوه مختلفی نظیر سیب، گلابی، آلو، زردآلو، هلو و گیلاس فعالیت داشته و باعث کاهش رشد و عملکرد این میوه‌ها می‌شود. زنجرک انگور با مکیدن شیره برگ‌های درختان میوه، باعث زرد‌شدن و سوختگی آنها می‌شود.
گندم: زنجرک انگور روی گندم نیز فعالیت می‌کند و ممکن است ناقل بیماری ویروسی زردی گندم باشد. این بیماری باعث کاهش رشد و عملکرد گندم می‌شو
خسارات ناشی از زنجرک
علائم خسارت زنجرک‌ها مشابه علائم تنش خشکی و کمبود عناصر غذایی در گیاهان است. زنجرک‌ها از سطح زیرین برگ‌ها تغذیه می‌کنند و با تزریق ترکیبات سمی به گیاه سبب انسداد آوند‌ها می‌شوند. برخی از علائم خسارت زنجرک‌ها عبارتند از:
- به وجود آمدن نواحی زرد‌رنگ در اطراف محل تغذیه زنجرک‌ها
- پیچ‌خوردگی و خشک‌شدن برگ‌ها
- کاهش رشد گیاه و محصول
- انتقال ویروس‌هایی مانند ویروس زردی ذرت، ویروس زردی چغندر قند، ویروس لکه‌ای سیب زمینی و ویروس زردی گوجه فرنگی
اقدامات پیشگیرانه
- انتخاب گیاهان مقاوم در برابر آفات: برخی از ارقام گیاهان دارای مقاومت ژنتیکی یا فیزیولوژیکی مقابل زنجرک‌ها هستند. برای مثال، ارقام سیب‌زمینی مانند سانته، مارفونا، ساتورنا، آگریا و ارقام چغندرقند مانند سوگاری، مونوپا، کریستال و ارقام برنج مانند تاروم ماهالی، فجر، دماوند و ارقام پنبه مانند سهند، سپیده، سیاهان و آرمان مقاوم به زنجرک هستند.
- کاشت گیاهان در زمان مناسب و رعایت اصول فنی کشت: زمان کاشت گیاهان باید با توجه به شرایط اقلیمی و جمعیت زنجرک‌ها تعیین شود. به طور کلی، کاشت زودرس گیاهان می‌تواند از خسارت زنجرک‌ها جلوگیری کند. همچنین رعایت اصول فنی کشت مانند تنظیم فاصله کاشت، تراکم، عمق، تغذیه، آبیاری و برداشت می‌تواند به افزایش مقاومت گیاهان و کاهش آلودگی به زنجرک‌ها کمک کند .
- حذف و سوزاندن گیاهان آلوده و ضایعات گیاهی آلوده: برای کاهش جمعیت زنجرک‌ها، باید گیاهان آلوده و ضایعات گیاهی را هرس کرد و از بین برد. این کار می‌تواند از تکثیر و انتقال زنجرک‌ها و بیماری‌هایی که آنها منتقل می‌کنند جلوگیری کند. همچنین باید از کاشت گیاهان میزبان زنجرک‌ها در کنار گیاهان اصلی خودداری کرد.
- استفاده از تله‌های رنگی یا چسبنده: برای کنترل زنجرک‌ها، می‌توان از تله‌های رنگی یا چسبنده استفاده کرد. این تله‌ها می‌توانند حشرات کامل زنجرک‌ها را جذب کرده و از بین ببرند. رنگ تله‌ها باید با توجه به رنگ گیاهان و رنگ زنجرک‌ها انتخاب شود. به طور کلی، رنگ زرد برای جذب زنجرک‌های سبز و رنگ سبز برای جذب زنجرک‌های قهوه‌ای مناسب است .
روش‌های کنترل زنجرک
روش‌های کنترل زنجرک‌ها متفاوت بوده و باید به‌موقع با آنها مبارزه نمود. این روش‌ها شامل روش‌های کنترل غیرشیمیایی و روش‌های کنترل شیمیایی می‌شوند که در زیر آنها را بررسی می‌کنیم.
کنترل غیرشیمیایی
- حشره‌کش‌های گیاهی: این حشره‌کش‌ها از عصاره یا روغن گیاهانی که خاصیت سمی یا دفع کننده دارند تهیه می‌شوند. برخی از این گیاهان عبارتند از: آویشن، نعناع، گلرنگ، آویشن شیرازی، انیسون، گل سرخ، گل محمدی، گل رز، گل یاس، گل نیلوفر، گل آفتابگردان، گل زنبق، گل آلوئه ورا، گل آرتیشو، گل آلبالو، گل آلوچه، گل انار و غیره.
- حشره‌کش‌های زیستی: این حشره‌کش‌ها از قارچ‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها، نماتودها یا حشراتی که بر روی زنجرک‌ها اثر می‌گذارند تهیه می‌شوند. برخی از این عوامل عبارتند از: Metarhizium anisopliae، Beauveria bassiana، Paecilomyces fumosoroseus، Verticillium lecanii، Anagrus atomus، کفشدوزک و بالتوری.
کنترل شیمیایی
- حشره‌کش‌های ارگانوفسفره: این حشره‌کش‌ها از مواد شیمیایی که از فسفر طبیعی به دست می‌آیند تهیه می‌شوند. برخی از این مواد عبارتند از: کلرپیریفوس، مالاتیون، دیمتوات، فوزالان و غیره.
- حشره‌کش‌های پیرتروئید: این حشره‌کش‌ها از مواد شیمیایی که از گل پیرتروم طبیعی یا تولید مصنوعی آن به دست می‌آیند تهیه می‌شوند. برخی از این مواد عبارتند از: سایپرمترین، دلتامترین، پرمترین و غیره.
- حشره‌کش‌های نئونیکوتینوئید: این حشره‌کش‌ها از مواد شیمیایی که از نیکوتین طبیعی یا تولید مصنوعی آن به دست می‌آیند تهیه می‌شوند. برخی از این مواد عبارتند از: ایمیداکلوپرید، تیامتوکسام، استامی پراید، کلوتیانیدین و غیره.
کار با نرم‌افزار جریب را رایگان شروع کنید!
ثبت‌نام در اپلیکیشن جریب رایگان است. جریب محدودیتی روی سطح زیر کشت و تعداد باغ ندارد.
