هیومیک اسید چیست؟
کود هیومیک اسید (Humic Acid) یک ماده آلی تیره رنگ با خاصیت آنتی‌اکسیدانی است که از ضایعات گیاهی و حیوانی تولید می‌شود. این ماده یکی از اجزای اساسی خاک به شمار می‌رود و باعث بهبود تخلخل خاک، افزایش میزان تهویه، افزایش نفوذپذیری و افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می‌شود. علاوه بر آن، اسید هیومیک باعث افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاه و بهبود کیفیت و مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات نیز می‌شود.
با استفاده از کود هیومیک اسید در خاک، می‌توانید محصولات خود را بهبود بخشیده و بهره‌وری خود را افزایش دهید. این کود برای کشت و کار گیاهانی مانند گندم، جو، سیب زمینی، گیاهان دارویی، صیفی جات و سبزیجات کاربرد دارد. کود هیومیک اسید برای گل‌های آپارتمانی هم کاربرد دارد. با توجه به اینکه هیومیک اسید از مواد طبیعی به دست می‌آید، برای محیط‌زیست بسیار مفید است. همچنین استفاده از کود هیومیک اسید باعث کاهش نیاز به کودهای شیمیایی و در نتیجه کاهش آلودگی‌های زیست خواهد شد.
در نتیجه، استفاده از کود هیومیک اسید به عنوان یک کود آلی می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات، افزایش بهره‌وری و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک کند.
نرم‌افزار جریب، با تکیه بر GIS، امکان ثبت و مدیریت انواع فعالیت‌های باغداری از جمله کوددهی را برای کارشناسان و کشاورزان فراهم کرده است.
با جریب، کنترل باغ در دستان شماست!
بهترین زمان مصرف هیومیک اسید
در مورد بهترین زمان مصرف هیومیک اسید، این نکته را باید به خاطر داشته باشیم که با توجه به اینکه اسید‌هیومیک سمی نیست، در تمام زمان‌ها می‌توان از آن استفاده کرد؛ اما به علت نیاز به مدیریت اقتصادی، بهتر است زمان‌های طلایی استفاده از اسید‌هیومیک را بشناسیم. در این بخش زمان‌های استفاده از اسید‌هیومیک در درختان و گیاهان را بررسی می‌کنیم.
بهترین زمان مصرف هیومیک اسید برای درختان
بهترین زمان مصرف هیومیک اسید برای درختان، می‌تواند قبل از بیدار شدن آنها از خواب زمستانه و ابتدای فصل رشد باشد. این مرحله بسیار حائز اهمیت است چرا که ریشه گیاهان تازه از خواب بیدار شده و لازم است مواد غذایی زیادی در دسترس گیاه قرار بگیرد. استفاده از کود اسید هیومیک در این مرحله موجب جذب بیشتر عناصر و در نتیجه تقویت گیاه می‌شود. زمان تشکیل میوه دومین زمان مصرف اسید‌هیومیک است. در این زمان درختان نیاز دارند عناصر زیادی را جذب کنند و از آنجایی که اسید هیومیک تأثیر مثبتی در فرآیند جذب دارد، استفاده از آن مفید است.
بهترین زمان مصرف اسید هیومیک برای پسته
برای باغات پسته در سه مرحله از کود اسید هیومیک استفاده می‌شود. مرحله اول در ابتدای فصل بهار و همراه با آب استارت است. مرحله دوم زمان ارزنی‌شدن خوشه‌های پسته است و مرحله سوم زمان پر شدن مغز پسته و حجم‌گیری آن می‌باشد. اگر تنها یک بار امکان استفاده از اسید‌هیومیک را دارید، توصیه می‌شود در مرحله اول یعنی اول فصل بهار از آن استفاده کنید.
بهترین زمان مصرف هیومیک اسید برای گیاهان زراعی
در محصولات زراعی زمان مصرف کود اسید‌هیومیک بستگی به نوع محصول، شرایط آب و هوایی، خاک و تاریخ کاشت گیاه دارد؛ هیومیک اسید برای گیاهان زراعی اغلب در دو مرحله استفاده می شود. مرحله اول در بهار است. زمان بذرمال، کاشت بذر یا در مراحل اولیه رشد گیاه از اسید هیومیک استفاده می‌شود. مرحله دوم در پاییز و پس از برداشت محصول است.
بهترین زمان مصرف اسید هیومیک برای برنج
از اسید هیومیک برای برنج در سه مرحله استفاده می شود؛ مرحله اول به‌صورت بذرمال قبل کاشت برنج در خزانه و بعد از انتقال نشاء به زمین، در همان ابتدای کاشت برنج جهت کاهش استرس گیاه است. مرحله دوم در زمان ساقه‌دهی برنج و مرحله سوم قبل از خوشه‌دهی این گیاه است.
بهترین زمان مصرف اسید هیومیک برای گندم
بهترین زمان مصرف اسید هیومیک برای گندم، با توجه به نیاز گیاه به این ماده و شرایط محیطی متفاوت در مناطق مختلف، ممکن است متفاوت باشد. در مجموع، بهترین زمان مصرف این کود برای گندم، مرحله رشد و توسعه فعال گیاه است. در سه مرحله، می‌توان از هیومیک اسید برای گندم استفاده نمود. مرحله اول در زمان کاشت دانه گندم است. مرحله دوم هنگام شروع شکوفه‌دهی آن می‌باشد و مرحله سوم در زمان تشکیل میوه گندم است.
بهترین زمان مصرف هیومیک اسید برای گیاهان آپارتمانی
هیومیک اسید برای گیاهان آپارتمانی را می‌توان قبل از جا به جایی گلدان در خاک آن، در زمانی که گل‌ها در حال گسترش هستند، هنگام پاجوش‌زدن گیاهان و تمام مراحل رشدی آنها استفاده نمود. بعضی از گیاهان آپارتمانی به مقدار زیادی اسید هیومیک نیاز دارند و در مجموع گفته می‌شود هر دو هفته یکبار برای آنها اسید‌هیومیک استفاده شود؛ اما برخی دیگر از گیاهان آپارتمانی اگر بیش از حد از این کود دریافت کنند، ضعیف شده و آسیب می‌بینند. بنابراین در مورد زمان استفاده از هیومیک اسید برای گیاهان آپارتمانی، بسته به نوع گیاه باید با کارشناسان دارای صلاحیت مشورت نمود.
عناصر سازنده هیومیک اسید
به طور کلی مواد هیومیکی از سه گروه اصلی ترکیبات شیمیایی تشکیل شده است که عبارتند از: هیومیک اسید، فولویک اسید و هیومین. درصد عناصر مختلف در هر یک از این گروه‌ها متفاوت است.
در زیر به بررسی درصد عناصر مختلف در هر یک از این گروه‌ها پرداخته می‌شود:
| کربن (درصد) | اکسیژن (درصد) | هیدروژن (درصد) | نیتروژن (درصد) | گوگرد (درصد) | |
| هیومیک اسید | 75.8 – 37.2 | 56.6 – 7.9 | 11.7 – 1.6 | 10.5 – 0.5 | 8.3 – 0.1 |
| فولویک اسید | 75.7 – 35.1 | 55.8 – 16.9 | 0.4 – 7.9 | 8.2 – 0.5 | 3.6 – 0.1 |
| هیومین | 61.6 – 48.3 | 45.1 – 28.8 | 14.2 – 7.3 | 6 – 2.9 | 0.9 – 0.1 |
مقدار و نحوه مصرف اسید هیومیک
همانطور که گفته شد هیومیک اسید، یکی از مواد آلی موجود در خاک است که باعث بهبود بافت خاک و افزایش تولید گیاهی می‌شود و می‌توان از آن به عنوان یک کود طبیعی و غیر سمی در کشاورزی استفاده کرد. در این بخش به بررسی مقدار و نحوه مصرف کود هیومیک اسید پرداخته می‌شود.
مقدار مصرف اسید هیومیک
مقدار مصرف کود هیومیک اسید بستگی به نوع خاک، محصول کشت شده و نیاز گیاه دارد. این میزان معمولا چیزی بین 5 تا 10 کیلوگرم به ازای هر هکتار از زمین است. در صورتی که خاک فقیر و نیازمند تقویت باشد، می‌توان این مقدار را تا 20 کیلوگرم در هر هکتار افزایش داد.
نحوه‌ی مصرف اسید هیومیک
کود هیومیک اسید معمولاً به صورت پودر یا مایع به بازار عرضه می‌شود. نحوه استفاده هر یک از انواع این کود به شرح زیر است:
نحوه مصرف کود اسید هیومیک پودری
در صورتی که قصد کار با خاک‌های مرطوب را دارید، می‌توانید پودر هیومیک اسید را با آب مخلوط کنید و به صورت مستقیم روی خاک پاشید. برای استفاده در گلخانه نیز، پودر هیومیک اسید را با آب مخلوط کرده و در سطح زمین پخش کنید.
نحوه مصرف کود اسید هیومیک مایع
همانند قبل، در صورتی که قصد کار با خاک‌های مرطوب را دارید، می‌توانید مایع هیومیک اسید را با آب مخلوط کرده و به صورت مستقیم روی خاک پاشید. برای استفاده در گلخانه، مایع هیومیک اسید را با آب مخلوط کرده و در سطح زمین پخش کنید.
انواع کود هیومیک اسید از نظر شکل فیزیکی
کود اسید هیومیک پودری
اسید هیومیک پودری یک نوع کود آلی است که از مواد گیاهی تولید می‌شود. این کود با فرآوری اسید هیومیک از لجن، بقایای گیاهی و مواد آلی دیگر تولید می‌شود. اسید هیومیک پودری حاوی اسید هیومیک با وزن مولکولی بالا است که می‌تواند باعث بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شود. این کود به عنوان یک ماده آلی مفید، می‌تواند بهبود سلامت گیاهان و افزایش عملکرد آنها کمک کند.
کود اسید هیومیک مایع
اسید هیومیک مایع نوعی کود آلی است که حاوی اسید هیومیک و اسید فولویک است. این کود با استفاده از فرآیند خاصی از مواد گیاهی و بقایای گیاهی بدست می‌آید. اسید هیومیک مایع حاوی اسید هیومیک با وزن مولکولی بالا و مواد آلی است که می‌تواند به کاهش فشار آبی خاک و بهبود ساختار خاک کمک کند. همچنین، این کود می‌تواند بهبود جذب عناصر غذایی توسط گیاهان و افزایش عملکرد آنها را فراهم کند. اسید هیومیک مایع به دلیل داشتن اسید هیومیک و اسید فولویک، می‌تواند به بهبود سلامت گیاهان، کاهش تنش‌های محیطی و افزایش مقاومت آنها در برابر بیماری‌ها و آفت‌ها کمک کند. استفاده از اسید هیومیک مایع مخصوصا در خاک‌های با مشکلات فیزیکی و شیمیایی می‌تواند بهبود زمین‌های کشاورزی و افزایش عملکرد محصولات را بهبود بخشد.
انواع کود هیومیک اسید از نظر ترکیبات
کود هیومیک اسید یکی از انواع کودهای آلی است که شامل مواد حاصل از تجزیه ضایعات گیاهی و حیوانی در خاک می‌شود. این مواد شامل هیومیک اسید، فولویک اسید، مواد آلی فرار و مواد معدنی هستند. انواع مختلف کود هیومیک اسید عبارتند از:
- کود هیومات پتاسیم
- کود هیومات سدیم
- کود هیومات کلسیم
- کود هیومات منیزیم
کود هیومات پتاسیم
کود هیومات پتاسیم یکی از پرمصرف ترین نوع کود هیومیک اسید است. این کود شامل هیومیک اسید، فولویک اسید، اسید آمینه و مواد معدنی است. استفاده از این کود باعث افزایش کیفیت خاک، افزایش تولید محصولات، افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات و کاهش نیاز به کودهای شیمیایی می‌شود.
کود هیومات سدیم
این نوع کود همانند کود هیومات پتاسیم، شامل هیومیک اسید، فولویک اسید، اسید آمینه و مواد معدنی است. با استفاده از این کود، می‌توانید کیفیت خاک را افزایش داده و میزان تولید محصولات را بیشتر کنید. همچنین، این کود باعث بالا رفتن سطح جذب عناصر غذایی توسط گیاهان و بهبود کیفیت و مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات می‌شود.
کود هیومات کلسیم
کود هیومات کلسیم شامل هیومیک اسید، فولویک اسید، اسید آمینه و کلسیم است. این کود باعث بهبود کیفیت خاک، افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات، افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان، بهبود کیفیت و بالا رفتن مقاومت گیاه در برابر تنش‌های مختلف می‌شود.
کود هیومات منیزیم
این نوع کود شامل هیومیک اسید، فولویک اسید، اسید آمینه و منیزیم است. استفاده از این کود باعث بهبود کیفیت خاک، افزایش تولید محصولات، افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها، آفات و کاهش نیاز به کودهای شیمیایی می‌شود. هر یک از انواع این کود دارای ویژگی‌ها و اثرات متفاوتی است و بسته به نوع خاک، گیاه و شرایط محیطی انتخاب می‌شوند. استفاده از چنین کودهایی باعث افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات، کاهش آلودگی محیط زیست و بهبود سلامت گیاهان می‌شود.
برای تشخیص کمبود عناصر در تغذیه گیاه از روی برگ، به این لینک مراجعه کنید.
کاربرد اسید هیومیک در کشاورزی
اسید هیومیک یکی از کودهای آلی است. استفاده از این کود در کشاورزی برای کاهش آلودگی محیط‌زیست، افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات و بهبود سلامت گیاهان مفید است. در ادامه به موارد استفاده از اسید هیومیک در کشاورزی پرداخته خواهد شد.
- بهبود کیفیت خاک: استفاده از اسید هیومیک باعث بهبود ساختار خاک، افزایش انعطاف‌پذیری و تهویه خاک، بهبود ترشح آب و جذب عناصر مغذی توسط گیاهان می‌شود. همچنین، این کود باعث کاهش رسوب در خاک، کاهش آبگریزی خاک و کاهش شوری خاک می‌شود.
- افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات: استفاده از اسید هیومیک منجر به افزایش بهره‌وری گیاهان، افزایش تعداد و اندازه میوه‌ها و کاهش نرخ هدر رفت محصولات خواهد شد. همچنین، این کود باعث بهبود کیفیت محصولات، افزایش مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها و آفات و بهبود ویژگی‌های غذایی محصولات می‌شود.
- کاهش نیاز به کودهای شیمیایی: استفاده از اسید هیومیک باعث کاهش نیاز به کودهای شیمیایی و کاهش آلودگی محیط زیست می‌شود. این کود باعث افزایش جذب عناصر غذایی توسط گیاهان و بهبود کیفیت و مقاومت گیاه در برابر تنش‌های مختلف می‌گردد.
- بهبود سلامت گیاهان: استفاده از اسید هیومیک باعث بهبود سلامت گیاهان، افزایش مقاومت آنها در برابر بیماری‌ها و آفات، کاهش استرس گیاهی و افزایش رشد و توسعه آنها می‌شود.
- کاهش هزینه‌های کشت: استفاده از اسید هیومیک نقش موثری در کاهش هزینه‌های کشت، نیاز به آبیاری و نیاز به کودهای شیمیایی دراد. علاوه بر آن، باعث افزایش دوره زمانی مصرف کودهای شیمیایی می‌شود.
اثرات هیومیک اسید بر بافت خاک
هیومیک اسید یکی از مواد آلی موجود در خاک است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌تواند در بهبود بافت خاک و افزایش تنوع زیستی آن نقش موثری داشته باشد. برخی اثرات هیومیک اسید بر بافت خاک شامل موارد زیر است:
- افزایش جذب آب
- افزایش نفوذپذیری خاک
- کمک به حفظ رطوبت خاک
افزایش جذب آب
هیومیک اسید با ساختار شیمیایی منحصر به فرد خود، می‌تواند بافت خاک را بهبود دهد و باعث افزایش جذب آب توسط خاک شود. با جذب بیشتر آب توسط خاک، رطوبت خاک افزایش می‌یابد و این به دور از آنکه باعث ایجاد خشکسالی شود، می‌تواند باعث افزایش تولید گیاهی و بهبود کیفیت محصولات شود.
افزایش نفوذپذیری خاک
هیومیک اسید می‌تواند باعث افزایش نفوذپذیری خاک شود. با افزایش نفوذپذیری خاک، ریشه‌های گیاهان به راحتی می‌توانند در خاک پیشروی کنند.
کمک به حفظ رطوبت خاک
هیومیک اسید می‌تواند به حفظ رطوبت خاک کمک کند. هیومیک اسید با بهبود بافت خاک و افزایش میزان جذب آب، می‌تواند به حفظ رطوبت خاک کمک کند و از خشکسالی آن جلوگیری کند. به طور کلی، هیومیک اسید با داشتن ویژگی‌های منحصر به فرد خود می‌تواند در بهبود بافت خاک و افزایش تنوع زیستی آن نقش موثری داشته باشد.
برای مطالعه‌ی مطلب تغذیه گیاهان، اصول و راه‌های تشخیص کمبود عناصر در گیاه، به این لینک مراجعه کنید.
قیمت و نحوه خرید کود هیومیک اسید
قیمت کود هیومیک اسید بستگی به نوع محصول و نوع بسته‌بندی دارد. قیمت هیومیک اسید مایع نیز بستگی به غلظت و حجم آن دارد. برای خرید هیومیک اسید، به فروشگاه‌های کشاورزی مراجعه کنید و از نوع و کیفیت محصول اطمینان حاصل کنید. قبل از خرید بهتر است بازخورد و نظرات مشتریان را در مورد کیفیت و قیمت محصول مورد نظر بررسی کنید. در خرید هیومیک اسید، بهتر است از محصولات با قیمت بسیار پایین اجتناب کنید، زیرا ممکن است کیفیت واقعی محصول پایین باشد.
نکات مهم در مصرف کود هیومیک اسید
- هیومیک اسید در دمای بین 18 تا 25 درجه سانتیگراد و در محیط خشک و خنک نگهداری شود.
- در صورت استفاده از پودر هیومیک اسید، باید از ماسک و دستکش استفاده کرد تا جلوی تنفس ذرات آن گرفته شود. در مصرف کود هیومیک اسید باید با دقت کنید تا میزان معقولی از آن استفاده شود تا باعث خشکسالی خاک نگردد.
- استفاده از کود هیومیک اسید در همه محصولات کشاورزی مجاز است، اما برای نوع محصولات خاص، ممکن است محدودیت‌هایی اعمال شود.
- برای کسب بهترین نتیجه، قبل از استفاده از هیومیک اسید، بهتر است با یک کارشناس کشاورزی مشورت کنید.
قانون 4R یک چارچوب برای دستیابی به اهداف سیستم کشت، مانند افزایش تولید، سودآوری بیشتر برای کشاورز، حفاظت از محیط زیست و پایداری کشت را فراهم می‌کند. برای دستیابی به این اهداف ابتدا باید به بررسی مفهوم آنها پرداخت.
مفهوم قانون 4R به شرح زیر است:
منبع درست (Right Source): انتخاب درست منبع کود
میزان درست (Right Rate): انتخاب میزان مناسب کود
مکان درست (Right Place): انتخاب مکان مناسب مصرف کود
زمان درست (Right Time): انتخاب زمان مناسب مصرف کود
استفاده صحیح از کودها، سیستم‌های کشاورزی را پشتیبانی می‌کنند تا فواید اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی خود را افزایش دهند. از سوی دیگر، اعمال نادرست کوددهی و افزودن مواد مغذی به زمین کشاورزی، ضمن کاهش سودآوری محصول و افزایش هدررفت مواد مغذی، منجر به کاهش کیفیت آب و خاک نیز می‌شود.
مزایای استفاده از قانون 4R در کوددهی باغات
کشاورزی باید پاسخگوی فشارهای ناشی از افزایش جمعیت و تابع مقررات وضع شده باشد. مدیریت مواد مغذی 4R می‌تواند در بهبود بهره‌وری کشاورزی نقش مؤثری داشته باشد.
بهینه‌سازی مدیریت مواد مغذی می‌تواند در مقابله با نوسانات قیمت کود و ابزارآلات کوددهی، نقش مؤثری داشته باشد. علاوه بر آن می‌تواند بر فرآیند فروش محصولات کشاورزی نیز تأثیرگذار باشد.
افزایش عملکرد محصولات از طریق مدیریت بهتر محصول و خاک، امری ثابت شده است. افزایش بهره‌وری کود، مقدار محصول تولید شده در هر هکتار برای هر واحد مواد مغذی را بدون کاهش ظرفیت عملکرد، افزایش می‌دهد.
مدیریت مواد مغذی 4R می‌تواند به روش‌های زیر، در به حداقل رساندن تأثیرات محیط‌زیستی نیز نقش مؤثری داشته باشد:
- اجرای مدیریت مواد مغذی به حفظ اکوسیستم‌های طبیعی با کشت بیشتر در زمین کمک می‌کند.
- نگه داشتن مواد مغذی در منطقه ریشه‌زایی گیاهان، میزان مواد مغذی که توسط گیاهان استفاده نمی‌شود و به عنوان آلودگی به محیط زیست فرار می‌کند، را به شدت کاهش می‌دهد.
تاریخچه اسید هیومیک
در دهه 1960، کشاورزان و محققان به دنبال راه‌حل‌هایی برای بهبود کیفیت خاک و افزایش تولید محصولات بودند؛ چرا که نگرانی‌هایی درباره آسیب‌های احتمالی کودهای شیمیایی برای محیط‌زیست و سلامتی عمومی مطرح شده بود. در چنین شرایطی، یافتن یک کود آلی که تا حدودی بتواند جایگزین کودهای شیمیایی شود، حائز اهمیت بود.
اولین بررسی‌های علمی درباره هیومیک اسید در دهه 1960 توسط دکتر ویلیام هانت در دانشگاه کالیفرنیا صورت گرفت. او به بررسی اثرات هیومیک اسید بر روی خاک و گیاهان پرداخت و به نتایج مثبتی در خصوص افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات دست یافت. در دهه 1970، استفاده از هیومیک اسید به عنوان یک کود آلی افزایش یافت. این کود ابتدا در کشورهای اروپایی مانند آلمان و هلند مورد استفاده قرار گرفت و سپس در کشورهای دیگر گسترش یافت.
امروزه، کود هیومیک اسید در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد اما نمی‌تواند جایگزین کاملی برای کودهای شیمیایی باشد. این کود به دلیل اثرات مثبت آن بر روی بهبود کیفیت خاک، افزایش بهره‌وری و کاهش آلودگی محیط زیست، به عنوان یکی از محصولات پرطرفدار در کشاورزی شناخته می‌شود.
کار با نرم‌افزار جریب را رایگان شروع کنید!
ثبت‌نام در اپلیکیشن جریب رایگان است. جریب محدودیتی روی سطح زیر کشت و تعداد باغ ندارد.
