بیماری بلایت برگی (Leaf Blight) یک اصطلاح کلی برای گروهی از بیماری‌های گیاهی است که توسط عوامل قارچی، باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شوند و با علائمی مانند زردی، قهوه‌ای شدن، نکروز و خشکیدگی برگ‌ها همراه هستند. این بیماری‌ها می‌توانند به‌سرعت گسترش یابند و خسارات اقتصادی قابل‌توجهی به محصولات زراعی وارد کنند. در زیر به جزئیات کامل این بیماری، علائم، عوامل ایجادکننده و روش‌های کنترل آن پرداخته می‌شود:

۱. تعریف و انواع بلایت برگی
این بیماری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
– بلایت قارچی (Fungal Leaf Blight): توسط قارچ‌هایی مانند Alternaria، Rhizoctonia و Phytophthora ایجاد می‌شود و در محصولاتی مانند برنج، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی شایع است.
– بلایت باکتریایی (Bacterial Leaf Blight): باکتری‌هایی مانند Xanthomonas و Pseudomonas عامل آن هستند و در برنج، لوبیا و پنبه مشاهده می‌شوند.

۲. علائم و نشانه‌های بیماری
علائم بلایت برگی بسته به عامل بیماری و گیاه میزبان متفاوت است:

• لکه‌های آب سوخته: در مراحل اولیه روی برگ‌ها ظاهر می‌شوند و به‌مرور خشک و قهوه‌ای می‌شوند.
• حلقه‌های هم‌مرکز: در بلایت قارچی (مانند بلایت زودرس گوجه‌فرنگی)، لکه‌ها با حلقه‌های تیره و روشن شبیه “چشم گاو” دیده می‌شوند.
• خشکیدگی برگ‌ها: در موارد شدید، برگ‌ها کاملاً سوخته و گیاهان ظاهری “سوخته” پیدا می‌کنند.
• تولید اسپور: در بلایت قارچی، اسپورهای سفید یا خاکستری روی سطح برگ‌ها مشاهده می‌شوند (به‌ویژه در شرایط رطوبتی بالا).

۳. عوامل ایجاد کننده و شرایط محیطی

• عوامل قارچی:
  – Rhizoctonia solani: عامل شیت بلایت برنج که لکه‌های خاکستری روی غلاف برگ ایجاد می‌کند.
  – Alternaria solani: باعث بلایت زودرس گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی می‌شود.
  – Phytophthora infestans: عامل بلایت دیررس سیب‌زمینی که در تاریخچه به قحطی ایرلند معروف است.

• عوامل باکتریایی:
  – Xanthomonas oryzae: عامل بلایت باکتریایی برگ برنج با لکه‌های زرد و پوسیدگی خوشه.
  – شرایط محیطی:
  – رطوبت نسبی بالا (بالای ۸۰٪) و دمای ۲۵–۳۰ درجه سانتیگراد.
  – آبیاری بارانی و تراکم کشت بالا که رطوبت را افزایش می‌دهد.