افلاتوکسین‌ها سموم قارچی هستند که می‌توانند در محصولات کشاورزی مانند پسته تولید شوند و خطرات جدی برای سلامت انسان ایجاد کنند. این سموم عمدتاً توسط گونه‌های قارچ آسپرژیلوس مثل Aspergillus flavus و Aspergillus parasiticus تولید می‌شوند و می‌توانند باعث بیماری‌های جدی مانند سرطان کبد شوند. پسته‌ها، به ویژه در مناطق گرم و مرطوب، مستعد آلودگی به افلاتوکسین هستند. آلودگی می‌تواند در مراحل مختلف رشد، برداشت، خشک‌کردن، انبارداری و حتی پس از فرآوری رخ دهد. میزان و درجه آلودگی به عواملی مانند دما، رطوبت، خاک و شرایط انبارداری پسته بستگی دارد. برشته‌کردن پسته در دماهای مختلف می‌تواند به کاهش سطح آفلاتوکسین کمک کند.
افلاتوکسین پسته
نام علمی : Aflatoxin
نام محلی : افلاتوکسین، کپک‌زدگی میوه
علائم و خسارات
- سبکی وزن و کوچکی اندازه میوه پسته
- کپک‌زدگی مغز میوه پسته
- ظاهر شدن لکه‌های تیره در پوست استخوانی پسته
- ترک خوردن پوست سبز رویی پسته
روش های مبارزه
کنترل افلاتوکسین در پسته یک فرایند چند مرحله‌ای است که شامل اقدامات پیشگیرانه و کنترلی در طول دوره رشد، برداشت، و پس از برداشت می‌شود.
پیش از برداشت
- مبارزه با حشرات: کنترل آفات و حشرات که می‌توانند به انتشار قارچ‌های تولید‌کننده افلاتوکسین کمک کنند.
- کشت ارقام مقاوم: استفاده از ارقام پسته که کمتر مستعد آلودگی به قارچ‌های تولید‌کننده افلاتوکسین هستند.
در زمان برداشت
- زمان‌بندی برداشت: انتخاب زمان مناسب برای برداشت به منظور کاهش احتمال آلودگی
- جلوگیری از تماس با زمین: اطمینان از اینکه پسته‌ها در زمان برداشت با زمین تماس پیدا نکنند تا از آلودگی جلوگیری شود.
پس از برداشت
- خشک کردن سریع: پسته‌ها به سرعت پس از برداشت برای جلوگیری از رشد قارچ‌ها خشک کشوند.
- نگهداری مناسب: ذخیره‌سازی پسته‌ها در شرایطی که رطوبت و دما کنترل شده باشد تا از رشد قارچ جلوگیری شود.
کنترل فرآیند و بهداشت
- استفاده از سیستم HACCP: پیاده‌سازی سیستم تجزیه و تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی (HACCP) برای شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات مرتبط با افلاتوکسین.
این روش‌ها به طور مشترک به کاهش خطر آلودگی پسته به افلاتوکسین کمک می‌کنند و اطمینان از کیفیت و ایمنی محصول را بالا می‌برند.