شوری

نام علمی : Salinity

به خاکی که میزان نمک آن فراتر از حد تحمل گیاه باشد خاک شور می‌‌گویند. نمک‌ها به طور طبیعی در خاک وجود دارند. اما گاهی بیشتر از مقدار استاندارد هستند. به عبارت دیگر زمانیکه pH و Ec در آب و یا خاک زراعی بیش از حد افزایش پیدا کند و مواد موثره کودها و یا سموم سریعا در این خاک‌ها یا آب‌ها بلوکه شوند، این خاک یا آب از لحاظ کشاورزی شور می‌باشد. به عبارتی دیگر خاک شور دارای مقدار هدایت الکتریکی عصاره اشباع بیشتر از ۴ دسی زیمنس بر متر می‌باشد. به طور معمول برای اندازه گیری میزان شوری خاک از هدایت الکتریکی استفاده می‌شود. همچنین خاک‌های شور معمولا دارای PH بالاتر از 8.3 می‌باشند. املاح در خاک‌ها روی خواص فیزیکی و شیمایی رس و هوموس تاثیر زیادی می‌گذارند و ضمنا کمیت و کیفیت جامعه نباتی عالی و پست خاک را تعیین می‌کنند.

با افزایش املاح سدیم، ذرات رس و هوموس خاک، انتشار یافته و لایه یا افقی بسیار متراکم در زیر خاک به وجود می‌آورند که از رسیدن آب و هوا به ریشه گیاه جلوگیری می‌کنند. همچنین این املاح، فشار اسمزی محلول خاک را بالا برده و در نتیجه با بهم خوردن تعادل یونی، قدرت جذب آب توسط گیاه کاهش می‌یابد و به تدریج با ادامه این روند خاک شور می‌شود. شوری خاک ممکن است در اثر فرآیندهای طبیعی مانند هوازدگی معدنی، خشکی تدریجی اقیانوس‌ها و دریاها، خشکسالی و یا از طریق فرآیندهای مصنوعی مانند آبیاری نادرست و استفاده از نمک جاده، استفاده از کودهای حیوانی و… به وجود آید. گفتنی است عواملی از قبیل استفاده بی رویه از کودهای شیمیائی، استفاده از آب شور در آبیاری، عدم استفاده از کودهای پایه ارگانیک و تکرار یک نوع کشت و عدم رعایت آیش موجب تشدید شوری خاک می‌شود. از نشانه‌های شوری خاک این است که بر روی سطح این خاک‌ها لکه‌های سفید رنگی دیده می‌شود که نشان دهنده نمک‌های محلول است. نمک موجود در این خاک‌ها معمولا کلرور و سولفات‌های کلسیم، منیزیم و سدیم هستند. همچنین نمک‌های خنثی در این نوع خاک‌ها به حدی است که مانع از رشد طبیعی گیاهان می‌شود.

علائم و خسارات

  • رشد ناکافی شاخه‌ها (الزاما منجر به کاهش محصول نمی‌شود)
  • حاشیه سوخته برگ‌ها (قهوه‌ای رنگ)
  • آفتاب سوختگی یا تشدید آن
  • چروکیدگی مغز
  • سیاه شدن نوک میوه‌ها
  • تراوش شیره گیاهی از نوک میوه‌ها
  • سیاه و خشک شدن کل خوشه (اثر بلند مدت)
  • کاهش سبزینه در برگ‌ها (برگ‌ها زرد رنگ می‌شوند)
  • کاهش درصد خندانی
  • پیچش برگ

روش های مبارزه

مبارزه با شور شدن خاک در باغات پسته از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا شوری خاک می‌تواند روی رشد و تولید محصول تاثیر منفی بگذارد. در کنار استفاده از ارقام مقاوم در برابر شوری بکارگیری روش‌های زیر می‌تواند به کاهش شوری خاک کمک کند.

  • آبشویی خاک: آبیاری فراوان خاک جهت شستشو و خروج نمک‌ها از لایه‌های بالایی خاک.
  • استفاده از گچ کشاورزی: گچ به عنوان یک اصلاح‌کننده خاک عمل کرده و به جایگزینی نمک‌های مضر با کاتیون‌های کلسیم کمک می‌کند.
  • افزایش مواد آلی خاک: استفاده از کودهای آلی مانند کمپوست یا کود سبز می‌تواند به منظور بهبود ساختار خاک و کاهش شوری.
  • اصلاح بیولوژیکی خاک: استفاده از میکروارگانیسم‌ها برای بهبود ساختار خاک و کاهش شوری.
  • تغییر روش آبیاری: استفاده از روش‌های آبیاری نوین مانند آبیاری قطره‌ای.
  • انتخاب ارقام مقاوم به شوری: کاشت ارقامی از پسته که تحمل بیشتری به شوری خاک دارند.
  • برنامه‌ریزی دقیق برای استفاده از کودهای شیمیایی: اجتناب از استفاده بیش از حد کودهایی که می‌توانند شوری خاک را افزایش دهند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *